Электронды схемалар немесе контроллер

Электронды схемалар немесе контроллер.

Контроллерлар. Негізгі түсінік.

Контроллер – бұл перифериялық құрылғылар жұмысын басқаратын плата (дискжелі, винчестер, монитор) және жүйелік платамен байланысты қамтамасыз етеді..
Қазіргі уақыттағы дискжелі, винчестер, принтер және тышқан контроллерлары жүйелік платалар құрамына кіреді.
Компьютер мүмкіндіктерін кеңейту платаларына: модем платасы, видеокарт (видеоплата), дыбыстық және басқа да арнайы платалар жатады. Берілген платалар сәйкесінше әртүрлі шина стандарттарына тетігіне орнатылады.: AGP, PCI, ISA және VLB.
Орнатылатын құрылғылардың және контроллерлардың көптігінен біз видеокарттарды немесе видеоконтроллерлерді ерекше қарастырамыз.

Видеокарт. Қазіргі уақыттағы видеокарт ерекшеліктері.

Қазіргі видеокарттар (видеоплата, видеоадаптер) – бұл, өзінше алып қарағанда ДК ішінде өздігінше екінші бір компьютер.
Қолданушы егер өзінің 3D-ойындарды ойнағанда видеокарта процессоры жұмыстың көп бөлігін орындайды ал орталық процессор екінші деңгейде қала береді.
Яғни, түбірін алып қарасақ орталық процессор барлығын орндайтын, орталық процессор негізгі идеологиядан ауытқи алатын көппроцессорлық архитектура таратылады. Бірақ бұл адамдарддың компьютерден тек қана есептеу емес сонымен бірге жақсы жұмыс істейтін және демалатын байланыс ортасын құруды талап етудің нәтижесі.

Офистік пакеттермен жұмыс жасау кезінде видеокарт қолдану айырмашылығы жоқ, ол графикалық әсіресе үшөлшемді графикамен жұмыс жасау кезінде керек етеді..
Видеокарта қалай жұмыс істейді және видеоарта мүмкіндігі қандай параметрлерге байланысты анықталады.

Видеокарта жұмысының режимдері.

Видеокарт жұмысының екі режимі бар: мәтіндік және графикалық, негзгісі мәтіндік болып табылады.графикалық оежимгі карты операциялық жүйенің арнайы командасемен ауысып қосылады.

Экранда екі түрлі бейнені құру принциптері мониторда тарихи түрде пайда болды.
Мәтіндік режим ДК есептеу машиналарынан қалды, ал ол уақытта графикалық режимді орнату үшін өте көптеген ресурстарды талап етілді. Сол кезде сурет салу үшін символдарды қолдана отырып пайдаланды.

Сол сияқты мәтіндік режим қолданлған себебі ол жедел жадттан бар болғаны 4Кбайт орын алды. (80 знак қатардан және 25 қатар). Әрбір символға бар болғаны 2 байт видеожад талап етеді. (1-байт – символ коды, 2-байт – жарық, түсі, өшіп сөнуі).
Графикалық режимнің бірнеше стандарттары бар: VGA, SVGA, XVGA, SXGA.
Графикалық режимнің стандартты параметрлері:
Рұқсаты – экрандағы нүкте саны.

VGA - 640 х 480
SVGA - 800 х 600
XVGA - 1024 х 768
SXGA - 1280 х 1024

Одан басқа түсін беру үшін:

2

Рұқсаты және минималды видеожад көлемі.

512 Кбайт

1 Мбайт

1 Мбайт

2 Мбайт

16 Мбайт

Қазіргі уақыттағы офистік қосымшалармен және видеофильмдерді көру үшін 1024х768 рұқсаты үшін 8 Мбайт видеожад жеткілікті. Бірақ 3D-графика қолданылатын ойындарға (трехмерная) 32 , 64, 128, 256 Мбайт видеожад және 3D-жеделдеткіштер талап етіледі.
3D-жылдамдатқыш – бұл үш өлшемді графикамен Intel фирмасының Pentium процессорларынан кем түспейтін арнайы графикалық процессор орнатылатын құрылғы.
Видеокарттар үшін процессорлар шығаратын негізгі фирма NVIDIA, GeForce, ATI Radeon процессорлармен.

3D-жылдамдатқыш функциясын қолдану үшін ойындарда немесе басқа да бағдарламаларда қолданбалы бағдарламаларда бірнеше интерфейсі болады немесе API (Application Program Interface), бұл стандартты үлгіде 3D-жылдамдтқыш мүмкіндіктерін қолдану мүмкіндігін береді. Бүгінгі таңда бұндай интерфейстердің бірнеше түрі бар, оның ішінде көп қолданылатндары (Microsoft), OpenGL (Silicon Graphics), Glide (3Dfx), 3DR (Intel), Heidi (Autodesk), RenderGL (Intergraph).

Видеокарттың негізгі мінездемелері.

1. видео арт өңдеуші фирма аты, маркісі.
2. видео арт өңдеуші фирма аты, маркісі.
3. Максималды рұқстаы.
4. RAMDAC жиілігі– цифроанлаогтық өңдеуші максималды жиілігі RAMDAC (Random Access Memory Digital to Analog Converter). Бір секундта қайта салынатын қанша рет барлық пикселдерін сұрап үлгеру қажет, дегенмен бір уақытта бөлігінде бір пикселді өңдей алады.
5. API – қолданбалы бағдарламалардың интерфейсі, немесе API (Application Program Interface), 3D –жылдамдтқыш мүмкіндіктерін стандартты түрде қолдану мүмкіндіктерін береді.
6. видеожад көлемі.
7. Чип жиілігі (процессор).
8. Жад жиілігі.
9. бит/түс саны.

Алғашқы видеоадаптерлер

Тарих мақтанышы болып алғашқы монохромды адаптаер болды MDA, бұл тек мәтіндік режиде жұмыс істей алды (40 x 25 немесе 80 x 25 символ), алғашқы түрлі-түсті графикалық адаптер CGA (320 x 200 пиксел, 16 түс; 640 x 200 пиксел, 2 түс) және монохромды өте үлкен рұқсатты графикалық адаптер Hercules (720 x 480 пиксел). Осы ғасырда 286 және 386 компьютерлердің видеоадаптерлері мен мониторлары да өз шегіне жетті EGA (640 x 350 пиксел, 16 түс палитрадан 64 түс).
Осы ғасырдың соңғы жаңалығы ретінде біздің уақытқа дейін келіп жеткен соңғы видеоадаптерлердің бірі ІВМ компаниясы шығарған видеоадаптер VGA (640 x 480 пиксел, 16 түс және 320 x 200 пиксел, 256 түс). Оның ұзақ тұрған себебі ол RGB форматта қолданылатын аналогты сигналдарды қолданады. Одан кейін барлық мониторлар аналогты форматқа өтті. Бұл өздігінше комбинацияларды таңдай алады «монитор-видеоадаптер» (VGA-карттың бұрынғы моделдерін EGA-монитормен қолдануға болматын). RGB әдісінде монитор экранында түс (Red)қызыл түстің араластыру жасыл (Green) және көк(Blue) сәулелерді араластыру нәтижесінде болады, сондықтан видеоадаптер және ауыспалы жүйе бір уақытта үш сәкесінше бейне береді. VGA. VGA сқазіргі уақыттағы видеожүйелердің негізі болып отыр: кез келген видеоадаптер және кез келген операциялық жүйе VGA режимінде жұмыс істей алады.

SVGA видеоадаптерлары

VGA кейін түрлі өңдеушілер түрлі бір бірімен үйлеспейтін, өте жоғарғы режимдерімен видеоадаптерлар шығара бастады. Windows 3.1 және 95 пайда болуына байланысты, сол сиқты OS/2 жағдайды біраз түзеді: Өңдеушілер анықталған видеорежимді қолдйтын оларға драйверлемен қамтамасыз етуге тура келді. Бұл VESA ассоцациясында стандарт ретінде тіркелген(Video Electronic Standards Association). Рұқсаты және түс саны VGA артып түсетін видережимдерді Super VGA немесе SVGA деп атай бастады. Бұл редимдерді қолдайтын видеоадаптерлар мен мониторларды ат қойыла бастады..
Қазіргі уақытта VESA SVGA және SVGA стандартына негізгі факт ретінде жататын:
Рұқсаты:
640 x 480
800 x 600
1024 x 768
1152 x 864
1280 x 1024
1600 x 1280 (немесе 1200)
1800 x 1350
бит/түс саны:
4 бит / 16 түс
8 бит / 256 түс
16 бит / 32768 немесе 65536 түс (режим HiColor)
24 бит / 16,7 млн. түс (режим TrueColor)
32 бит (24 бит — түс және 8 бит — альфа-канал) / 16,7 млн. түс (режим TrueColor)
Кадр кескіні жаймасының жиілігі:
56 Гц
60 Гц
72 Гц
75 Гц
85 Гц
90 Гц
120 Гц