... ... ... ЖОО студенттерінің кәсіби-педагогикалық іс-әрекетінің методологиялық аспектілері
1.1 Ғылыми зерттеулерде кәсіби
... ... ... бейімделу мәселесін талдау
Қазіргі заманның талабы, ЖОО студенттерін жеке тұлға
... ... ... тәрбиелеу, студенттің дүниетанымы кең, өзін - өзі қоғамда, өзі
... ... ... алып жатқан ЖОО-дағы ұжымда бақылай алатын және кез-келген ортада
... ... ... таныта білетін болуы қажет. Бұл міндеттер студенттің сол оқу
... ... ... бейімделуімен тығыз байланысты. Осы аталған міндеттерді шешу қазіргі кездегі
... ... ... – педагогикалық ғылымның басты міндеті болып саналады.
ЖОО студенті —
... ... ... және рухани өмірде жоғары кәсіби және әлеуметтік рөлдерді орындау
... ... ... белгілі бір бағдарламамен іс-әрекеттері ұйымдастырылатын әлеуметтік жеке тұлға.
Студенттік жасқа
... ... ... тұрғыдан жетілу кезеңі сәйкес келеді. Бұл кезеңнің белгісі білім
... ... ... аяқталу кезеңі, еңбекке деген белсенділік, қоғамдық жұмыстар, заң алдындағы
... ... ... жанұя құру, бала тәрбиесі болып келеді. Қазіргі кезде студент
... ... ... сан жағынан алғанда алдыңғы орындардың бірінде. Оған әркімнің де
... ... ... жетеді. Соңғы жылдардағы білім беру, оның ішінде жоғары білім
... ... ... жүйесінде болып жатқан елеулі өзгерістерге байланысты арнаулы орта білім,
... ... ... білім, жоғары білімнен кейінгі екінші жоғары білім, магистратура, аспирантураларда
... ... ... алып жатқан жастардың саны арта түсуде.
ЖОО Студенттері - қоғамның
... ... ... интеллектуалдық әлеуеті. Студенттердің әлеуметтік құрылымы негізінен біздің қоғамымызды әлеуметтік
... ... ... айқындайды.
Белгілі Кеңес одағының психологы Б.Г. Ананьев
... ... ... кезең, жеке адам тұрғысынан алғанда, адамгершіліктік және эстетикалық сезімдердің
... ... ... түрде даму кезеңі, ересек адам ретінде азаматтық, саяси -
... ... ... және кәсіби мамандық міндеттерінің тұрақталу, толысу кезеңі деп көрсетеді.
... ... ... Қазіргі таңдағы ғылым мен тәжірибеде
... ... ... түсінігі студенттердің дайындығының тиімділігін жоғарлату әдісін өңдеумен айналысады.
Студенттердің бейімделуі
... ... ... берудің фундаменталді сурақтарының қатарына жатады. Демек, бәсекеге қабілетті мамандарды
... ... ... жеке тұлғаның дамуы, мамандандыру, студенттердің әлеуметтенуі. ЖОО-на студенттердің бейімделуінің
... ... ... болуынан студенттің мамандануы жақсы қалыптасады және қоғамдық ортада дамуы
... ... ... асады.
Бейімделу - әлеуметтік ортаға
... ... ... тұлғаның үнемі белсенді лайықтану үрдісі, сондай – ақ осы
... ... ... нәтижесі. Мінез – құлықтың сипатын анықтайтын осы құрам бөліктердің
... ... ... қатынасы жеке тұлғаның мақсаттары мен құндылық бағыттарына және олардың
... ... ... ортада жүзеге асырылу мүмкіндігіне тәуелді. Әлеуметтік бейімделу үздіксіз жүріп
... ... ... да, бұл түсінік әдетте жеке тұлға іс - әрекетінің
... ... ... оның қоршаған адамдарының күрт өзгеру кезеңдерімен байланысады [1,2].
... ... ... Бейімделу үрдісінің негізгі типтері жеке тұлғаның
... ... ... мен мотивтерінің құрылымына байланысты қалыптасады: 1) белсенді тип -
... ... ... ортаға белсенді ықпал жасаумен сипатталады; 2) енжар тип –
... ... ... құндылық бағыттары мен мақсаттарын енжар, конформды қабылдаумен анықталады. Студенттердің
... ... ... кетуі, ең алдымен, орта мектеп пен жоғары оқу орнындағы
... ... ... тәсілдерінің сәйкес келмеуімен қиындатылады. Мекетппен салыстырғанда басқа мәнермен баяндалатын
... ... ... толық түсінбеу, күнделікті бақылаудың болмауы, ең басында студенттердің үлгірімі
... ... ... хал –жағдайына теріс әсер етуі мүмкін, ал кейде көңілі
... ... ... мен өз күшіне сенбеуіне де әкелуі мүмкін. Лайықтануды сонымен
... ... ... тұрмыстық шарттарының өзгеруі де баяулатады, сондықтан басқа қаладан немесе
... ... ... келген студенттер үшін бейімделу әсіресе қиынға соғады. Кейбір бірінші
... ... ... студенттері күтпеген қиындықтармен кездесіп, мамандықтың дұрыс таңдағандарына күмәндана бастайды.
... ... ... басым бӛлігінде өздерінің болашақ мамандығы жайлы білімнің жетіспеушілігі күмән
... ... ... бұл, өз кезегінде олардың ұстанымдарын өзгертеді, оқуға қызығушылықтың жоғалуына,
... ... ... төмендеуіне әкеледі.
... ... ... орнындағы оқудың басталуының өзінде, көптеген студенттердің төмен жұмыс қабілеттілігі,
... ... ... шаршайтындығы, үрейліліктің жоғары деңгейі байқалады. Аңдаусыз ұстанымдармен басқарылатын адам
... ... ... жағдайларда қарапайым, қайталанатын міндеттердің шешілуін жүзеге асырады. Ал ол
... ... ... жағдайларға түскен кезінде, барлық міндеттер ол үшін типті емес,
... ... ... оның оларды шешетін стандартты тәсілдері жоқ, оған мінез –
... ... ... жаңа алгоритмін, өмірлік міндеттерді шешудің жаңа тәсілдерін жасап шығару
... ... ... Бірінші курс студенті оның болашақ мамандығымен тікелей байланысты пәндерді
... ... ... оқығысы келеді, ал оған оқудың бірінші үш жылында жалпы
... ... ... оқуға және олардың болашақта арнайы пәндерді оқыған кезінде және
... ... ... өндірістік іс - әрекетте қажет болатынына сенуге ұсынады[2,3].
... ... ... Алайда студентті қызықтыру
... ... ... бір сенім аз, сондықтан мотивацияны күшейтіп, оқуға қызығушылықтың артуы
... ... ... кіші курстарға мамандықтың кейбір элементтерін енгізеді, оның айқын мысалы
... ... ... кіріспе деп аталатын пән болады, өйткені ол барлық
... ... ... мен мамандықтарда бар.
... ... ... Қарқынды әлеуметтік – экономикалық өзгерістер, ғылымның түрлі салаларында білімді
... ... ... өндіріс үрдістерін жетілдіру, қоғамның тез информатизациясы – осының барлығы
... ... ... жаңа талаптарды туғызды. Қазіргі заманғы қоғамға қоршаған ортамен бірге
... ... ... ете алатын ғана емес, сондай – ақ онда өз
... ... ... потенциалын жүзеге асыруға қабілетті адамдар қажет.
... ... ... Алайда қазіргі заманғы жастардың басым
... ... ... өзгеріп отыратын дүниенің жағдайларында бейімделуге және дамуға қабілетті емес.
... ... ... бейімделмеуі, болашақ мұғалім жайлы сөз қозғалғанда әсіресе өзекті мәселелерді
... ... ... Жас маманның қалай дайындалуына оның профессионалды – педагогикалық іс
... ... ... әрекеті, ал сәйкесінше, оның оқушыларының дайындық және даму деңгейі
... ... ... байланысты. Қазіргі уақытта профессионалды дайындықтың бастапқы сатысында студенттердің бейімделу
... ... ... педагогикалық баспасөзде орталық орынның біреуін алады. Жоғары оқу орнындағы
... ... ... беру жүйесі қоғамдық өмірдің өзгерістеріне дайын болмауымен түсіндіріледі, дәстүрлі
... ... ... білім ғана кешегі оқушылардың табысты бейімделуінің құралы ретінде шыға
... ... ... Өз зерттеуімізде біз бейімделуді, студенттің жаңа – болашақ мұғалім
... ... ... мәртебесіне ие болуына жағдай жасайтын үрдіс, тұлғаның профессионалды әлеуметтендірілуінің
... ... ... қарастырамыз.
Ғалымдар Д.Б.
... ... ... Ю.Н. Кулюткина, Н.А. Милославованың соңғы зерттеулерінде бейімделудің тұлғаның өзінің
... ... ... және тәрбиеде белсенділігінен тәуелділігі ерекше атап көрсетілді. Берілген мәселе
... ... ... көптеген еңбектердің талдауы, іс - әрекеттің жаңа шарттары мен
... ... ... сәйкес ортаның өзгеруіне жағдай жасайтын, іздеу (интеллектуалды) белсенділігі түрінде
... ... ... тұлғаның ортамен өзара әрекеттесу үрдісі ретінде көрінетін, бейімделудің өз
... ... ... қалыптасуына жағдай жасаған. Профессионалды – педагогикалық дайындыққа бейімделу үрдісінің
... ... ... сипаттамаларын түсіну үшін келесі негізгі қызметтер бөлініп алынды: коммуникативті,
... ... ... бағыттаушы, дамытушы, когнитивті.
... ... ... Бейімделу үрдісінің барлық бөлініп алынған қызметтері оның құрылымымен орталанған,
... ... ... айтқанда әлеуметтік рөлдермен, мінез – құлықтың әлеуметтік формаларымен және
... ... ... байланыстармен сипатталады.
Бейімделу үрдісінің бірінші сатысы – автономизация — бірінші
... ... ... студенті өзін ортаға қарама – қарсы қоятынымен сипатталады. Екінші
... ... ... – теңестіру — ―кешегі оқушының қоршаған студенттік орта
... ... ... қосылуын білдіреді. Үшінші саты — бірігу — студент өзін
... ... ... оқу орынның білім беру кеңістігі жүйесінің құрам бөлігі ретінде
... ... ... жүзеге асады.
Сонымен бірге, өз зерттеу жұмысымызда біз бейімделудің бірнеше
... ... ... ажыраттық: дезадаптация, енжар және белсенді бейімделу. Бейімделу мәселесі психология
... ... ... педагогика ғылымдарының ежелгі тарихынан келе жатқан мәселесі болғанымен де
... ... ... өзектілігін қазіргі күнге дейін жоғалтпаған. Кез келген қоғамдық жағдайдың
... ... ... халықтың көшіп-қонуымен көрінеді. Яғни жаңа ортаға қоныстанған жеке тұлғаның
... ... ... арқашан да өзекті мәселе болып табылады.
... ... ... Қалалық және ауылдық қоғамның арасындағы ерекшеліктер арқашан байқалады.
... ... ... ауылдан қалаға келген студент жаңа ортаға келгенде бөтен қаланың
... ... ... ережелерімен, құндылықтарымен, талаптарымен танысып, жаңа қоғаммен қарым-қатынасқа түсу олардың
... ... ... дүние-танымына бейімделуіне әсер етеді. Ауылдан қалаға оқуға келген
... ... ... бірінші курста психологиялық өзгерістер байқалады.
Бейімделу кезеңінде жаңа
... ... ... олардың жүйке-жүйесіне, мінез-құлқына қатты әсерін тигізеді. Сондықтан да, мұндай
... ... ... студент бірінші курсқа келгенде жаңа ортада жаңа ақпараттарды
... ... ... мен қоғаммен қарым-қатынасқа түсуі төмен көрсеткішті көрсетуі мүмкін[1,3].
... ... ... Студенттің білімді меңгеруі мен білім
... ... ... деген қызығушылығы және оның үлгерімінің жоғары дәрежеде болуына оның
... ... ... қоғамдық ортадағы студенттермен, оқытушылармен, жоғары оқу орнының әкімшілігімен өзара
... ... ... жақсы болуы үлкен әсер етеді. Сондықтан оқытушылар құрамының студенттермен
... ... ... жасау жағдайы олардың бейімделуіне үлкен әсерін тигізеді. Жоғарғы оқу
... ... ... білім алу уақыты жастық шақтың екінші кезеңімен немесе жеке
... ... ... қасиеттерінің қалыптасу күрделілігімен ажыратылатын зерделік шақтың бірінші кезеңімен сәйкес
... ... ... Осы зерделік шақтың бірінші кезеңі Б.Г. Ананьев, А.В. Дмитриев,
... ... ... Кен, В.Т. Лисовский, З.Ф. Есаревтің және т.б. еңбектерінде талданады.
... ... ... кездегі адамгершіліктік дамудың маңызды сипаты мінез-құлықтың саналы мотивтерінің күшеюі
... ... ... табылады.
Егер студентті
... ... ... адам деп зерттесек, онда 17-20 жас – бұл адамгершілік
... ... ... эстетикалық сезімдердің белсенді дамуының, мінездің қалыптасып және тұрақтануының, әсіресе,
... ... ... адамның әлеуметтік рөлдерінің толық жиынын яғни азаматтық, кәсіби-еңбектік және
... ... ... меңгерудің кезеңі. Бұл кезеңмен жастардың «экономикалық белсенділігінің» басталуы
... ... ... байланысты. Демографтардың пайымдауынша экономикалық белсенділік – ол адамның өз
... ... ... өндірістік іске араласуы, еңбек жолын бастауы және өз жанұясын
... ... ... Бір жағынан мотивациялардың, барлық құндылықтардың жүйесінің қайта жасалуы, екінші
... ... ... кәсібиленуге байланысты арнайы қабілеттерінің қалыптасуының шапшаңдығы осы жас кезеңін
... ... ... бен интеллект дамуының орталық шағы ретінде бөліп қарастырады. Студент
... ... ... басына арналған зерттеулер өзінің өзбеттілігін табуымен және ашық
... ... ... жоғары мәдениетті индивидуалдылығының қалыптасуын көрсетеді. Студенттік шақ сондай-ақ бұл
... ... ... интеллектуалдық және физикалық күш дамуымен ерекшеленеді. Бірақ та, осы
... ... ... олардың жүзеге асырылуының арасында қайшылықтар кездесіп жататыны да рас[3,4].
... ... ... Студенттердің оқу
... ... ... бейімделуі ғалым педагог Стокаренко бойынша келесідей жіктеледі:
... ... ... кәсіби бейімделу, оқу үрдісінің мазмұны, сипаты, жағдайлары мен ұымдастырылуына
... ... ... оқыту және ғылыми өзбеттілік дағдыларының жасалуы; б) әлеуметтік –
... ... ... бейімделу – индивидтің топқа, онымен өзара қарым-қатынасқа икемделуі, өзіне
... ... ... мінез-құлық стилінің анықталуы. Басқаша айтсақ, «бейімделу – ешқандай
... ... ... дискомфортты сезінбей және қоршаған орта мен қарама-қайшылықсыз адамның қоршаған
... ... ... әлеуметтік, физикалық, әр түрлі талаптарына бейімделе алу қабілеті». Бейімделу
... ... ... бұл белсенді іс-әрекеттің алғы шарты және оның тиімділігінің қажетті
... ... ... Бұдан индивидтің қандай да бір әлеуметтік рөлінің жақсы қызмет
... ... ... үшін бейімделудің жағымды маңызы көрінеді. Зерттеушілер бірінші курс студенттерінің
... ... ... орнының жағдайына бейімделуінің үш түрін көрсетеді:
... ... ... 1.формальды бейімделу, студенттердің
... ... ... ортаға, жоғарғы мектеп құрылымына, ондағы оқыту мазмұнына және оның
... ... ... қатысты;
... ... ... 2.қоғамдық бейімделу, яғни, бірінші курс студенттерінің топтық ішкі
... ... ... және жалпы алғанда топтардың басқа студенттермен қосылу үрдісі;
... ... ... ... ... ... бейімделу, жоғарғы мектепте студенттердің оқыту жұмыстарының түрлері мен әдістеріне
... ... ... бейімделу[4].
Мамандарды даярлаудың сапасын көтеру үшін студенттер білімін бақылауды жүзеге
... ... ... ашады. Емтихандық сессияларда үлгерімдікті бақылау жүйесі студенттердің тек сол
... ... ... ғана дайындалып, кейіннен ұмытуға себепші болатын жағдай ғана. Студенттердің
... ... ... жұмыс жасау, бүкіл семестр бойына жүйелі түрде дайындалмауы
... ... ... кездейсоқ емес.
Студенттердің әр курстағы дамуы
... ... ... сипатқа ие. Бірінші курс ұжымдық өмірдің студенттік түрлеріне кешегі
... ... ... үйрету міндетін шешеді. Студенттердің мінез-құлқы конформизмнің жоғарғы деңгейімен ерекшеленеді.
... ... ... курстағы студенттерде өз рөлдеріне дифференциацияланған қадам жоқ. Екінші курс
... ... ... студенттің оқу әрекетіндегі ең қысым түсетін оқыту мен тәрбиелеудің
... ... ... түрлері жедел араласады. Студенттер жалпы дайындықты алады, олардың мәдени
... ... ... мен қажеттіліктері қалыптасады. Берілген ортаға бейімделу үрдісі негізінен аяқталған
... ... ... саналады. Үшінші курс – мамандандырудың басталуы, ғылыми жұмысқа қызығушылықтың
... ... ... студенттің кәсіби қызығушылығының тереңдеуі мен ары қарай дамуының бейнеленуі
... ... ... көрінеді. Мамандануға табанды қажеттілік жеке адамның жан жақты қызығу
... ... ... таралуына жиі әкеліп соғады. Әдетте, жоғарғы оқу орнындағы жеке
... ... ... қалыптасуының түрлері мамандану факторымен анықталады. Төртінші курс – оқу
... ... ... кезінде мамандықпен бірінші нақты танысу. Студенттер мінез-құлқын арнайы дайындықтың
... ... ... түрлері мен жолдарын интенсивті іздестіреді. Студенттер мәдениет пен көпшілік
... ... ... құндылықтарын асыра бағалайды; оқу орнын жақында тәмәмдау –
... ... ... іс-әрекет түрін нақты тәжірибелік қағидаларын қалыптастырады. Студенттерде жұмыс
... ... ... материалдық және жанұялық жағдаймен байланысты одан әрі өзекті бола
... ... ... жаңа құндылықтар пайда болады. Сөйтіп, студенттер біртіндеп оқу орнының
... ... ... өмірінен алшақтай бастайды. Біздің ойымызша, студент жеке адам ретінде
... ... ... қызығушылықтары мен мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. Ол үлгерімді студент болуымен қатар
... ... ... өмірінің жоспарларын құрайды. Сондай-ақ студент оқу уақытынан бөлек махаббат,
... ... ... таным, басқалармен қарым-қатынасқа түсу, бос уақытын өзткізуге де уақыт
... ... ... керек. Сонымен қорыта келгенде адам, қоғам және олардың
... ... ... байланыста үнемі түрленіп, дамып, өзгеріп отыратын күрделі құбылыстар. Қазіргі
... ... ... қоғам жағдайында, күрделі экономикалық және саяси өзгерістер жалпы адам
... ... ... елеулі әсер ететіні белгілі. Осыған байланысты адамның бейімделуін зерттеу
... ... ... мен оны қоршаған орта қатынасының динамикасын күшейтетін факторлардың өсуімен,
... ... ... адамға қоятын талаптарының көбеюімен, тұлға қалыптасуы мен дамуы мәселесінің
... ... ... байланысты. Студенттің оқу орнына оптималды бейімділігін қамтамасыз ететін тактика
... ... ... жоспарларды жасау үшін бірінші курс студенттерінің өмірлік жоспарлары мен
... ... ... басым мотивтерінің жүйесін, тартымдылық деңгейін, өзін бағалауын, мінез-құлқын саналы
... ... ... қабілетін және т.б. білу маңызды. Осы мәселені сәтті шешу
... ... ... орнының педагогикалық - психологиялық қызметінің дамуымен байланысты.
Кәсіби іс-әрекет
... ... ... өмірлік іс-әрекетінің маңызды жағы болып табылады, себебі ол арқылы
... ... ... студентінің өзін-өзі жүзеге асыруы іске асып, өз мүмкіншіліктерінің толығымен
... ... ... қамтамасыз етіледі. Студенттің ішкі позициясының дамуы көп жағдайда студенттің
... ... ... маман ретінде дамуымен анықталады деуге болады. Студенттің ішкі позициясы
... ... ... объективті бейнеленуінде тұлғаның кәсіби қалыптасуында көрінеді.
Студенттік шақтағы кәсіпке бейімделу
... ... ... үлкен нәтижелер көрінсе, соған орай студенттің мотивациясы жоғарылайды және
... ... ... арқылы оның шығармашылық дамуы басталады, студенттің іс-әрекет мәнері, үлгісі,
... ... ... мінез-құлқы, қызығушылығы, құндылығы қалыптасады. Тұлғаның қалыптасуы мен кәсіпке бейімделу
... ... ... үздіксіз болуы қажет. Сонымен қоса, кәсіпке бейімделу кезінде тұлғаның
... ... ... жүйесі, қызығушылықтары т.б. аялары бір-бірімен өте тығыз байланыста болады,
... ... ... да оларды бөліп қарастыру мүмкін емес. Кәсіпке бейімделу кезінде
... ... ... ең негізгісі “осы кәсіп маған керек” деген сана қалыптасуы
... ... ... Ол студенттің қабілетіне, индивидуалды психологиялық ерекшеліктеріне тәуелді. Студенттік шақта
... ... ... өте жоғары құндылық деңгейі қалыптасса, ол еңбек еткен кезде
... ... ... сәтті, тиімді жұмыс істей алатын болады. Бірақ, нақты жағдайда
... ... ... болып отыр ма, жоқ әлде керісінше ме. Осы сұрақ
... ... ... де толғандырады. Кәсіпке бейімделу дегеніміз - бұл студенттің кәсіби
... ... ... анықтау жүйесінің соңғы буыны. Кәсіпке бейімделу студенттің болашақ
... ... ... де өте үлкен әсерін тигізеді. Сондықтан кәсіпке бейімделу кезеңін
... ... ... теориялық та, практикалық та маңызы зор.
Жалпы алғанда, кәсіпке бейімделу
... ... ... бейімделу, жұмыс режиміне, міндеттеріне, ерекшеліктеріне төселу болатын көлемді процесс
... ... ... одан сол кезде талап, тілектер мен нормалардың табысты іс-әрекетін
... ... ... ететін процес ретінде қарастырылады. Толық бейімделген адам сол орта
... ... ... қабылдайтын адам болып табылады. Ғалымдардың кейбірі кәсіпке бейімделуді өзара
... ... ... және қатынастардың дамуы ретінде қарайды.
Кәсіби анықталу процесінде кәсіби маман
... ... ... ішкі позициясының қалыптасуының бірнеше кезеңдерін бөлуге болады:
1) Позицияның қалыптасуының
... ... ... кезеңі маманның болашақ кәсіби іс-әрекетіне деген жалпы жағымды эмоциялық
... ... ... сипатталады. С.Л. Рубинштейннің “қалаймын” “істей аламын” “жасау
... ... ... түсініктерінің арақатынасы туралы идеясына сүйене отырып айтатын болсақ, бұл
... ... ... бірінші “қалаймын” компоненті өте айқын көрінеді, яғни мамандықты меңгеруге
... ... ... тілек жақсы дамыған, бірақ оның өзіндік қабілеттері мен қажеттіліктері
... ... ... дамыған. Ал үшінші компонент соңғы кезеңге тән жастардың қоғамдық
... ... ... кейінгі орынға қоюымен шарттасады.
2) Келесі кезеңде “істей аламын” кезінде
... ... ... позицияның дамуы өз мүмкіншіліктері мен қабілеттерін саналау, өз іс-әрекеттерінің
... ... ... моменттеріне деген бағдар қалыптасу кезінде көрінеді.
Бұл “жасау қажет” кезеңінде
... ... ... кәсіби іс-әрекеті, өз қабілеттері жайлы барабар көзқарастар қалыптасады.
Бұл айтылған
... ... ... кәсіп иесінің ішкі позиция типтерімен сәйкес келеді деп айтуға
... ... ... [1].
Осы негізде, Т.А. Кухарева тұлғаны негізгі анықтайтын сипат белсенді
... ... ... келесі жүйелерден тұрады деп көрсетеді: бағдарлар - субъект іс-әрекетінде
... ... ... асады, әлеуметтік-психологиялық бейімделу тиімділігін анықтайды, барлық іс-әрекетте болады және
... ... ... статус, кәсіби анықталу, тұлғалық сапа категорияларын қамтиды [2].
Н.А. Свиридов
... ... ... жүйеде оның қызмет етуіне баса мән берілуі керектігін айтады.
... ... ... аспектілерде бейімделу қоғам дамуын қамтамасыз ететін тәсілдермен және құралдармен
... ... ... Әлеуметтік бейімделу заңды, қажетті қоғамдық құбылыс ретінде тұлға қалыптасуындағы
... ... ... сипатқа ие феномен болып табылады [3].
Ғылыми әдебиеттерде кәсіпке бейімделудің
... ... ... биологиялық, физиологиялық,
