... ... ... I. "Балқашмыс"
... ... ... өндірістік
... ... ... Қазақстан
... ... ... Жезқазған облысының Балқаш көлінің солтүстік жағасында орналасқан. Бұл ірі
... ... ... кешен аяқталған өндірістік циклдармен бірге үш тау-кен кәсіпорыннан құралған.
... ... ... Қоңырат, Саяқ рудниктері мен Шығыс Қоңырат кен орны, мыс
... ... ... байыту фабрикасы, мыс балқыту өндірістігі, түсті металды өндіру бойынша
... ... ... мен көмекші бөлімшелер қатары.
"Балқашмыс" өндірістік бірлестігі мысты катодтар Вайербарстар,
... ... ... балқымасы, мысты купоросты; молибденді өнеркәсіптік өнім түріндегі мысты, кукірт
... ... ... түріндегі күкіртті; рений тұзын, нокель тұзын, сонымен қатар висмут,
... ... ... қорғасын шаңындығы қорғасын; алтын, палладий, селен, электолитті шламдағы теллу,
... ... ... шоғырын шығарады. Техникалық оттегі мен азот өндіріледі. Электржелігі өндіріс
... ... ... бірқатар тұтыну бұйымдары жолға жойылған.
Мыс балқыту өндірісінің негізгі өнімі
... ... ... жоғарғы сапалы катодты рафинирленген мыс болып табылады 99,99 %
... ... ... ке дейін.
"Балқашмыс" өндірістік бірлестіктің техникалық бөлімшесі мен ғылыми -
... ... ... орталығы тау-кен ісі, байыту, металлургия, электрохимия, гидрометаллургия және басқа
... ... ... зерттеу жұмыстарына үлкен мән береді. Зерттеудің басты бағыттары төмендегідей:
- шикізатты
... ... ... кешендігінің жоғарлауы, шикізат базасын кеңейту;
-
... ... ... өндіріс қажеттілігі үшін жаңа жоғары тиімділікті реагенттер мен басқа
... ... ... материалдарын өңдеу мен пайдалану;
жаңа технология мен
... ... ... технологиялық үрдістерді өңдеу
... ... ... пайдалану;
- өндірістің экологиялық тазалығын
... ... ... өндірістік бірлестіктің негізгі өнімімен бірге өндірістің жылдық мөлшері бірнеше
... ... ... теңге болатын халықтың тұтыну бұйымдарын да шығарады.
"Балқашмыс өндірістік бірлестігі
... ... ... түсті металлургиясының жалғыз тау-кен меха-ллургиялық кәсіпорны, ол шикізатты кеннен
... ... ... прокатына және оның балқымасына деййін өндеудің ең жоғарғы дәрежесіне
... ... ... тиімді автогенді үрдіс болып, профессор А.В. Ванюковтың ғылыми басшылығымен
... ... ... блақымаға балқыту үрдісі болып табылады. Оның мәні сульфидтерді қышқылды
... ... ... шлакты балқымаға күйдіру болады. Пештің сипаттамасы 1.1.-кестеде келтірілген.
1.1.-кесте. Ванюков
... ... ... сипаттамасы
Щихта бойынша салыстырмалы, Т/м2тәуіл.
Пештің құламадан күмбезге дейін биіктігі, м 6.2
Пештің
... ... ... деңгейіндегі ені, м 2.3
Штейінді ағындының биіктігі, м 0.49
Шлакты ағындының биіктігі, м 1.2
Балқыманың
... ... ... күйіндегі жалпы биіктігі, м 2.6-2.65
Штейінді ванна тереңдігі, м 0.8-1.0
Үрлеудің қышқылмен байыту,
... ... ... шығыны, м3/т шоғ 140-300
Пештің үрлеудің жүмыс уақыты, Си қүрамы, % 84
Штейінде 44-47
Шлакта 0.5-0.74
SО2
... ... ... газдағы құрамы, % 24-32
Газдардың ұшқындалуы, % г/м3 2.3
Шаңды шығарғыш, % шихтаны
... ... ... уақытта көрсеткіштерден Ванюковты балқыма үрдісі жеткен дүниежүзілік практикада бегілі
... ... ... салыстырғанда артықшылықтары бар. Сонымен, Ванюков балқымасының салыстырмалы өнімділігі 80-100
... ... ... м2 тәуіл. шетелдегі таралған балқыту ҮРдісінің өлшенген күйінде 6
... ... ... 8 рет жоғары, шлактағы арнайы бірлестіксіз мыстың
... ... ... 0,45-0,65 %-ке жетеді; газдағы –нің
... ... ... 40-50 %-ке
... ... ... дейін жетеді. Үрдістің
... ... ... маңызды ерекшелігі дайындалған ылғалды
... ... ... әртүрлі ірілікте балқыту мүмкіншілігі.
1.2 Ванюков балқымасының жалпы сипаттамасы
1.2.1 Негізгі
... ... ... жабдықтар туралы берілгендер
Ванюков балқымасында 25/35 балқымалы агрегаты құрғақ сульфидті
... ... ... шоғырларын (шихта), мыс бойынша құнарлы штейндерді (Си 50 %),
... ... ... шлактарды (Си 0,5 %), және күкірт қышқылды өндіріске түсетін
... ... ... күкіртті бөлініп шығатын түтін газдарды алу арқылы балқыту үшін
... ... ... агрегат өзінше ені 2,5 м шахта түрдегі пешті береді,
... ... ... қышқылмен байытылған үрлеуді қамтамасыз етеді.
Миксер балқытылған штейінді Ванюков агрегатынан
... ... ... түсуін, оның конвертер бөлімшесіне бағытталған ковштардың бір мезгілде толуына
... ... ... миксерінің өлшемдері: ені 3 м, үзындығы 7,4 м, биіктігі
... ... ... м, ванна тереңдігі 800 мм.
Электрлі пеш-миксерді сұйық шлактың Ванюков
... ... ... агрегатынан үздіксіз түсуін, оның ары қарай периодты түрде шығару
... ... ... шлакты алып жүргіштерге жиналуын қабылдау үшін арналған.
Электрлі пеш —
... ... ... үш электродты электр пеш.
Ванюков балқымасының бөлінген газдары пайдаға асырғыш
... ... ... суытылады. Пайдаға асырғыш қазан технологиялық газдарды суыту мен каныққан
... ... ... өндіруге арналған. Газөткізгішсіз және пештен өшіріп алу мумкіншілігінсіз оны
... ... ... аптейкасының үстіне орнатады.
1.3-кесте. Негізгі жабдықтардың техникалық сипаттамасы
(і)
... ... ... Параметрлері Мәндері
Ванюков балқымасының агрегаты:
Өнімділігі шихта
... ... ... т/тәул 1200-1700
Өнімділігі шоғыры бойынша 900-1280
Ванна ауданы, м2 35
Шихта бойынша салыстырмалы өнімділігі, т/тәул2 900-1280
Шихта
... ... ... % 6
Штейн миксері:
Миксердің штейн бойынша сиымдылығы, т 80
Ванна айнасының ауданы, м2 22
Бөлінген
... ... ... температурасы, °С 1200-1300
Қыздыру отыны Мазут
Мазут шығыны, кг/сағ 150
Электрлі пеш-миксері:
1) Шлак
... ... ... өнімділігі, т/тәуіл 906
Номиналды қуаты, кВт 4500
Құлама ауданы, м2 83
Балқыма температурасы, °С 1250
Бөлінген газдар
... ... ... °С 870
Электордың максималды тоғы, А 23380
Пайдаға асырғыш қазан
Газдар шығыны, м3/сағ 2700-3400
Газдардың кірістегі
... ... ... °С 1200-1250
Шығысындағы температурасы, °С 348-407
1.2.2 Шикізат, дайын өнім сипаттамсы
... ... ... Шихта сипаттамасы
Ванюков балқымасының шихталы материалдарына мыналар жатады: мыс
... ... ... цинк өндірісінің клинкері сияқты өнеркәсіп өнімдері. Флюс ретінде құрамында
... ... ... бар кварцты материалдар мен ізбес тас қолданылады. Отын ретінде
... ... ... пен Қарағанды бассейндерінің көмірлері мен клинкер қолданылады.
1.4 кесте. Мыс
... ... ... сипаттамасы
1.5 Кесте Флюстер сипаттамасы
1.5. Кесте. Клинкердің
... ... ... Кесте. Кері материалдар сипаттамасы.
1.7 Кесте. Көмірдің сипаттамасы.
Ванюков балқымасының штейндері
Ванюков
... ... ... штейндері негізінен мыс (Сu 2 S), темір (ҒеS) сульфидтерінің
... ... ... тұрады. Бұл шоғырлардың жиыны штейн салығынан 95-98 %-ті құрайды.
Күкірттің
... ... ... құрамының салыстырмалы көп емес тербелісі кезінде, соңғыларының темір құрамы
... ... ... мыс құрамынан анықталады. Темірдің штейндегі құрамының салыстырмалы көп емес
... ... ... кезінде, соңғыларының темір құрамы ондағы мыс құрамынан анықталады. Темірдің
... ... ... мөлшері 15-тен 35%-ке дейін тербеледі.
Мыс құрамы 40-тан 60 %-ке
... ... ... штейіндерге жұмыс істеу ұсынылады. Штейіннің температурасы 1200 °С -
... ... ... °С, ал штейннің салыстырмалы салмағы 4,6-5,1 т болуы тиіс.
... ... ... балқымасының штейнін есептеу құрамы, %: Сu-50.0; S-25.0; Ғ-24.0.
Бөлінді шлак
Ванюков
... ... ... балқымасының шлактарыбасқа
... ... ... негізгі шлактардан
... ... ... темір мен калций оксидінің шлактарының балқымасы болып табылады, сонымен
... ... ... магнетит мен сульфидтердің шағын мөлшерін қарайды..
Шлакты алуға қатысатын басқа
... ... ... болып кремнезем, темір, калыдий, алюминий оксидтері жатады.
Өнімділігі жоғары, бағалы
... ... ... бөліп алатын шикізатты комплексті түрде қолданылатын пирометаллургиядық үрдіске берілетін
... ... ... талап — флюстер мен отынның минималды шығын кезінде жететін
... ... ... бөлінді шлакпен мыстың маңызды емес шығынындағы төмен құны.
Шлактың Ванюков
... ... ... кірісін жақсы анықтайтын өте маңызды қасиеттері болып:
-
... ... ... Тығыздық
- Балқыту температурасы жатады.
Бөлінді шлак
... ... ... талаптарға сәйкес болуы қажет:
1.
... ... ... SіО2 құрамы 30-40 %;
2.
... ... ... Пештен шыққан шлак температурасы 1300°С-1500°С 3-
... ... ... Шлак тығыздығы 3.0-3.4 т/м3
аймақ шлак
... ... ... штейннің бөлінуінің қолайлы шартын тудыру үшін ұйымдастырылған. Жуктеме жоғарғы
... ... ... арқылы үздіксіз беріледі, ал техникалық газдар пеш іргесінде орналасқан
... ... ... арқылы бөлінеді. Балқыма өнімдері шлак пен штейннің шығуы пеш
... ... ... орналасқан сифондар арқылы жүзеге асады. Төменде пеш ваннасының штейнді
... ... ... кедергі жасайтын пештің отқа төзімді ошағы орналасқан. Отқа төзімді
... ... ... жылу өткізгіштігі штейннің жоғары температурасын сақтау үшін арналған.
Шихта, балқыманың
... ... ... ваннасына жоғарыдан түсе отырып балқиды, үрлеу қышқылымен штейн мен
... ... ... өндіре отырып, өзара әректтеседі. Штейн шихта сульфидтерінен пайда болады.
Балқыманың
... ... ... үрдістері, балқыма үрдісіндегі жылу бөліну сульфидтердің жану-тотығу кезінде жүреді.
... ... ... әдісінің негізінде балқыманың темір сульфидінің ҒеS тотығу реакциясы мен
... ... ... мезгілде шлактың пайда болуы жатады:
2ҒеS + ЗОз + SіО2
... ... ... 2ҒеОSіО2+2SО2+Q
... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.1)
Q — реакция нәтежиесінде бөлінетін жылу,
... ... ... балқытудың жылу балансының негізгі бөлігін алады.
ҒеS сульфиді балқымада жоғары
... ... ... ҒеS 2 пирит пен халькопирит шихталы
... ... ... диссоциациялау нәтежиесінде пайда болады:
2ҒеS 2=2ҒеS+S - Q
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.2)
... ... ... ҒеS2 = 4 ҒеS + 2 Сu 2S -
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.3)
Темір сульфидінің тотығу нәтижесінде пайда болған
... ... ... силикатты оксиді балқыма фаялит болып келеді: 2ҒеОSіО 2 одан
... ... ... ҒеО темір оксидінің қышқылы мен өзара әректтесуі кезінде магнезит
... ... ... болуы мүмкін:
6 ҒеО + О 2=2ҒезО 4+Q
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.4)
Екінші төменгі
... ... ... отын сульфидтерінің шахтада жеткіліксіз мөлшері кезінде, жылу бөлінгіштігі төменгі
... ... ... бойынша өтетін көмірді қосу нәтежиесінде, балқыма мүмкін болады:
С+О2=СО2+Q
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.5 )
Үрдістің негізгі реакциясы
... ... ... сульфидінің тотығуы (1.1) болғандықтан, технологиялық газдар, негізінен, күкірт ангидридінен
... ... ... Технологиялық үрдістің бейнеленуі
Мыс сульфидті шикізаты Ванюковтың сұйық ваннасында балқыту
... ... ... үрдіске жатады.
Мыс шикізатын балқыту үрдісі бірнеше кезеңдерден өтеді:
Шихтаны қыздыру
... ... ... жоғары күкіртті сульфидттерді диссоцияциялау, сульфидтерді тотықтыру, штейнді фазаның пайда
... ... ... анықтайтын жеңіл балқымалы құрамдарды балқыту, кремнезем мен басқа оксидтермен
... ... ... шихталарды, баяу балқитын компоненттерді балқыту, балқыма — штейінді, шлак,
... ... ... өнімдерінің бөлінуі. Пирометаллургиялық үрдістердегі нақты кезеңдер ең тиімді болғанда,
... ... ... өту жылдамдығы тежеліп баяу өтеді.
Ванюков вваннасында балқыту үрдісі үрлеудің
... ... ... балқымасында бүйірлеп жүктелгендер арқылы берілуі мен шихтаның қышқылдық үрлеумен
... ... ... балқыма ваннасына бірмезгілде жүктелуін қосады. Үрлеу конвертерлі ауа мен
... ... ... қышқылды қоспа түрінде берілген. Сульфидтердің балқымада қышқылдармен тотығуы балқыма
... ... ... және шихта балқымасында шлак пен штейн қүру үшін тотықтыру
... ... ... бөлуіне әкеледі.
Балқыманың мәні келесідегідей. Қүрамында 50 %-тен 95 %-ке
... ... ... Қыщқылы бар үрдеу балқыма ваннасына 0.5-0.9 м-ге тереңдетілген көлденең
... ... ... арқылы беріледі. Үрдістер негізінен ваннаның Фурма үстіндегі аймағында
... ... ... тереңдігі 1.5-2 м фурма астындағы
аймақ шлак пен штейннің
... ... ... қолайлы шартын тудғлру ушін ұйымдастырылған. Жуктеме жоғарғы күмбез арқылы
... ... ... беріледі, ал техникалық газдар пеш іргесінде орналасқан аптейк арқылы
... ... ... Балқыма өнімдері шлак пен штейннің шығуы пеш ошағында орналасқан
... ... ... арқылы жүзеге асады. Төменде пеш ваннасының штейнді бөлігіне кедергі
... ... ... пештің отқа төзімді ошағы орналасқан. Отқа төзімді ошақ жылу
... ... ... штейннің жоғары температурасын сақтау үшін арналған.
Шихта, балқыманың барбатталған ваннасына
... ... ... түсе отырып балқиды, үрлеу қышқылымен штейн мен шлактғл өндіре
... ... ... өзара әректтеседі. Штейн шихта сульфидтерінен пайда болады.
Балқыманың электротехникалық үрдістері,
... ... ... үрдісіндегі жылу бөліну сульфидтердің жану-тотығу кезінде жүреді. Балқыту әдісінің
... ... ... балқыманың темір сульфидінің Ғе5 тотығу реакциясы мен бірмезгілде шлактың
... ... ... болуы жатады:
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... — реакция нәтежиесінде бөлінетін жылу, ол балқытудың жылу балансының
... ... ... бөлігін алады.
Ғе S сульфиді балқымада жоғарs күкіртті ҒеS2
... ... ... пирит пен халькопирит шихталs минералды диссоциациялау нәтежиесінде
... ... ... болады:
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.2)
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.3)
Темір сульфидінің тотығу нәтижесінде пайда болған темір
... ... ... оксиді балқыма фаялит болып келеді: 2ҒеОSіО2 одан бөлек, ҒеО
... ... ... оксидінің қышқылы мен өзара әректтесуі кезінде магнезит пайда болуы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.4)
Екінші төменгі сортты отын сульфидтерінің
... ... ... жеткіліксіз мөлшері кезінде, жылу бөлінгіштігі төменгі реакция бойынша өтетін
... ... ... қосу нәтежиесінде, балқыма мүмкін болады:
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... (1.5)
Үрдістің негізгі реакциясы темір сульфидінің
... ... ... (1.1) болғандықтан, технологиялық газдар, негізінен, күкірт ангидридінен тұрады.
1.2.3.1 Фурма
... ... ... аймақ үрдістері
Көлденең жазықтықты фурмалы тері пештегі балқыма барбатталған фурма
... ... ... және тыныш фурма астындағы аймақтарға бекінеді. Балқымаға үрлеуді беру
... ... ... газбен қаныққан күйге әкеледі, онда шихтаның балқу мен тотығу
... ... ... жүреді. Барбатталған фурма үстіндегі аймаққа түсе отырып, шихтаны қүрайтын
... ... ... күкірттер сульфидтер (1.2) мен(І.З) реакциялары бойынша диссоцияциялайды. Осыдан пайда
... ... ... бірнеше темір силикатты
... ... ... шлактар шлак көлемінде
... ... ... ериді.
Сонымен қатар пештен үздіксіз шығарылады. Фурма астындағы аймақта өтетін
... ... ... үрдіс болып табылады:
ЗҒе з О4+ҒеS+5siО2 = 5 (2ҒеОSіО2)+SO2
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... жоғарғы температурасы мен үлкен көлемді бетті штейнмен үздіксіз жуып
... ... ... осы реакцияның өтуіне қолайлы. Осыдан фурма астындағы аймақтың шлагы
... ... ... үрлеумен контактқа түседі және жаңа магниттің пайда болуы болмайды.
... ... ... құрамының төмендеуі шлактағы ертінді мыс құрамының азаюына әкеледі.
1.2.3.2. Технологиялық
... ... ... ұйымдастыру
Құрамында мыс шоғырлары бар, флюстер және кері материалдар шихта
... ... ... цехы шихтовкаға түседі. Даярланған шихта, көмір, келинкер және айналымдар
... ... ... көмір, келинкер және айналымдар шихта даярлау цехынан конвейрлер жүйесі
... ... ... пештің шихталы бункерлеріне және содан кейін Ванюков пешінің жүктемелі
... ... ... түседі. Қышқылды үрлеу балқымаға бүйірлі сумен суытқыш фурмалар арқылы
... ... ... Қышқылды ауаны қоспа балқымаға беру жолдарының араласу түйінінде техникалық
... ... ... мен ауадан дайындалады.
Айналма конвертерлі шлак
... ... ... пешке пештің штейнді
... ... ... сифондар торда орналасқан арнайы құма терезелер арқылы құйылады.
Ванюков
... ... ... балқыту нәтежиесінде штейн, шлак, газдармен әрі қарай өңдеуге берілетін
... ... ... пайда болады.
Штейн пештен штейнді сифон арқылы қыздырғыш науамен штейнді
... ... ... ал содан кейін сиымдылығы 6 м3 шлактанған ковштарға беріледі.
... ... ... балқыту цехның басты аралығына түсетін штейнді көпірлі кран көмегімен
... ... ... құяды. Шлак Ванюков пешінен қыздырғыш науа бойымен электомиксерге түседі,
... ... ... штейн тамшысының жиналуы мен тұтуынан кейін ол периодты түрде
... ... ... қарама-қарсы торындағы штейнді ковштарға түседі де, конверттерлеуге бағытталады.
Технологиялық газдар
... ... ... пешінен аптейу арқылы РКЖ-25-40 котел-утилизаторға түседі, онда газдардың суытылуы
... ... ... дөрекі шаң-тозаңдардың тұтыну жүреді өңделген бу тұтынушыға кетеді. Газдар
... ... ... тұнуы жүреді өңделген бу тұтынушыға кетеді. Газдар котел-утилизатордан лас
... ... ... колекторы арқылы шаң-тозаңнан қосымша тазарту жүретін циклондарға түседі, содан
... ... ... газөткізгішке беріледі. Буландырғыш суыту газөткізгішінен кейін газөткізгішке беріледі. Буландырғыш
... ... ... газөткізгішінен кейін Ванюков пешінің газдары электрофильтрлерде жіңішке тазартудан өтеді
... ... ... ары қарай түтін сорғыштармен күкіртқышқылды бөлімшенің жуып тазарту бөлімшесіне
... ... ... Котел-утилизатордың шаң-тозаңды камера, буландырып суыту газөткізгіштігінің, лас газдардың газөткізгіштігі
... ... ... циклондардың пайдаланған шаң-тозаңдарды айналмалы мыстан тұратын материалдар болып табылады
... ... ... шихта даярлау цехына
... ... ... оралады. Электрофильтрдің
... ... ... қорғасынмен байытылған жіңішке шаң-тозаңды тауарлы бұйым
... ... ... болып табылады. Ванюков үрдісінің негізгі
... ... ... талабы болып үрдістің
... ... ... үздіксіздігі болып табылады. Шихталы материалдар мен қышқылды
... ... ... пешке үздіксіз түтуі тиіс және балқыма өнімдері де пештен
... ... ... шығуы қажет.
Шихтаны жүктеу бойынша балқытқыш шихтаның жүктегіш тесіктерінің тазалығынан
... ... ... берілуін әрдайым қадағалау керек. Шихталы бункерлердің толуы балқытқыш талабы
... ... ... олардың толығымен өңделуге дейін бір сағаттакн кем болмау керек.
... ... ... шихтаны беру жолының жұмысын Ванюков пешінің пультіндегі бақылап-өлшегіш аспап
... ... ... бақылайды.
Шихтаны берудің тоқтату балқыма ваннасының асыра тотығуына, балқытылған мөлшердің
... ... ... шығып кетуі мен көпіруіне әкеледі. Сондықтан жүктегіш жолды тоқтатқан
... ... ... лезде пеш тығынға қойылуы тиіс. Бір жүктегіш транспортерді тоқтатқан
... ... ... осы транспортерден жүктеу ауданында жұмыс формулаларын жабу қажет.
Шлактың асыра
... ... ... алғашқы белгісі кезінде көмірлі материал
мен шихтаның берілуін
... ... ... жоғалту жолымен пешті жұмыстың дұрыс
режиміне
... ... ... керек.
1.2.3 Технологиялық үрдістің бейнеленуі
Мыс сульфидті шикізаты Ванюковтың сүйық ваннасында
... ... ... автогенді үрдіске жатады.
Мыс шикізатын балқыту үрдісі бірнеше кезеңдерден өтеді:
Шихтаны
... ... ... мен жоғары күкіртті сульфидттерді диссоцияциялау, сульфидтерді тотықтыру, штейнді фазаның
... ... ... болуын анықтайтын жеңіл балқымалы қүрамдарды балқыту, кремнезем мен басқа
... ... ... берілген шихталарды, баяу балқитын компоненттерді балқыту, балқыма — штейінді,
... ... ... газ өнімдерінің бөлінуі.
Пирометаллургиялық үрдістердегі нақты кезеңдер ең тиімді болғанда,
... ... ... өту жылдамдығы тежеліп баяу өтеді.
Ванюков вваннасында балқыту үрдісі үрлеудің
... ... ... балқымасында бүйірлеп жүктелгендер арқылы берілуі мен шихтаның қышқылдық үрлеумен
... ... ... балқыма ваннасына бірмезгілде жүктелуін қосады. Үрлеу конвертерлі ауа мен
... ... ... қышқылды қоспа түрінде берілген. Сульфидтердің балқымада қышқылдармен тотығуы балқыма
... ... ... және шихта балқымасында шлак пен штейн қүру үшін тотықтыру
... ... ... бөлуіне әкеледі.
Балқыманың мәні келесідегідей. Құрамында 50 %-тен 95 %-ке
... ... ... Қышқылы бар үрдеу балқыма ваннасына 0.5-0.9 м-ге тереңдетілген көлденең
... ... ... арқылы беріледі. Үрдістер негізінен ваннаның Фурма үстіндегі аймағында
... ... ... тереңдігі 1.5-2 м фурма астындағы интенсивті араластыру
... ... ... жоғары жылу беру шарттарында, шихтаның флюсті құраушылары,
... ... ... жеке алғанда кремнезем,
... ... ... шлактың соңғы құрамын алумен
... ... ... интенсивті ериді.
... ... ... Шихтаның баяу балқитын
... ... ... еруіннің жоғары
... ... ... жылдамдығы Ванюков пешінде балқытудың
... ... ... артықшылығы болып табылады.
Балқыманың фурма үстіндегі аймағының биіктік өлшемдері 0.5
... ... ... үлкен болған кезде қышқылдың балқыманы толық меңгеруі мен ваннаның
... ... ... қаныққан фурма үстіндегі қабаты үрлеудің инетті газы секілді күкіртті
... ... ... көмірқышқыл газдан, бу, азоттан тұратын технологиялық газдардан шығарады. Фурма
... ... ... аймақтағы балқыма құрамы. Сульфидті шихта балқыма ваннасына жоғарыдан жүктеледі,
... ... ... ұзындығы бойындағы екі-төрт тесіктер арқылы беріледі. Балқыманың фурма үстіндегі
... ... ... қышқылмен өзара әрекеттесу ваннаның барлық ұзындығы бойынша жүреді.
Бұл фурма
... ... ... алынған балқыма сынағының талдамасын бекітеді. Фурма үстіндегі аймақта ванна
... ... ... бойымен араласу жылдамдығы 3-4 м/мин құрайды.
Фурма аймақта балқытылған шлак
... ... ... астындағы аймаққа түседі де, ваннаның төменгі бөлігіне шығады. Фурма
... ... ... аймақта өткен уақытында шлак фурма үстіндегі аймақтан түскен штейннің
... ... ... тамшылармен үздіксіз жуылады. Балқыма өнімдері салыстырмалғл салмақтары бойынша
... ... ... таралады. Штейн берілген фазада
... ... ... АРНАЙЫ БӨЛІМ
2.1 Технологиялық үрдісті автоматтандыру жағдайы
Қазіргі уақытта Қазақстан
... ... ... өндірісті автоматтандырудың ішінде металлургиялық үрдістерді автоматтандыру алдындағы орындардың бірін
... ... ... Агрегаттардың үдайы көбеюі, түсті металлургияның технологиялық үрдісінің итенсификациясы, жүмыс
... ... ... оперативті өсуінің қажеттілігі — осының барлығы өндірістік үрдістің басқару
... ... ... әртүрлі деңгейлерде күрделі түрге әкеліп соғады.
Проценттік түрғыдан қарасақ, басқарудың
... ... ... пайда болған өндірістің аз шығындарының өзі өндірісті абсалюттік мәніне
... ... ... шығындарғы әкеледі. Басқару есептерін шешуге қажет ақпарат көлемінің соңғы
... ... ... соншалықты тез өсуіне байланысты, ақпараттыөз уақытында өңдеуге және талдауға
... ... ... бермейді.
Сондықтан, басқару есептері өндірісте автоматиканы және есептеу техникаларын кеңінен
... ... ... арқылы шешілуі мүмкін. Ол үшін автоматика және есептеу техникасының
... ... ... кәсіпорындарда және комбинаттарда ақпараттарды жинау, өңдеу және енгізу жүйелерімен
... ... ... технологиялық үрдістерді автоматтандырылған басқару жүйелерін қүру қажет. Балқаш тау-кен
... ... ... комбинатындағы Ванюков үрдісінің автоматты басқару
... ... ... жүйесі М6000 автоматты
... ... ... есептеу техникасы жүйесіне
... ... ... қосылғанг ТМ
... ... ... 301
... ... ... телемеханика құрылғылары мен СОДИ - 4 бес
... ... ... тұрады.
Құрамында 25 бақылау пункті бар телемеханикалық басқару жүйесінің пункті
... ... ... М6000 УС2К адаптері арқылы., ал Электроника - 60 микро
... ... ... басқару жүйесінің пунктіне қосылған.
Мыс зауытының бірнеше бөлімдерінде локалды басқару
... ... ... реттеу жүйелері жұмыс істейді. Ванюков пеші жылу режимін бақылауүшін
... ... ... РС/Аdam негізінде құрылған программаның техникалық бақылау комплексті пайданылады.
2.2.
... ... ... Жобаланатын басқару жүйесінің математикалық
қамтамасыздануы
2.2.1 Ванюков үрдісін басқару
... ... ... қойылатын талаптар Бірқатар типті үрдістерден тұратын Ванюков балқымасының технологиялық
... ... ... құрылымының ерекшеліктері айнымалы технологиялық байланыстармен (конвертірлі шлакты, айналымды, дөректі
... ... ... мен қалдықтарды қайта өңдеуге енетін кремнийден тұратын материалдардың балқыма
... ... ... құрамына әкеледі. Осының бәрінен, балқыту және конвертерлеу үрдісінің негізгі
... ... ... бойынша материалдық баланс есебінде ескере отырып толығымен математикалық моделі
... ... ... тиіс екендігі шығады. Негізгі үрдітің өтуі анықтайтын қарастырылған факторларды
... ... ... отырып, Ванюков үрдісінің математикалық моделі қайта өңделетін және заттардың
... ... ... және ондағы бақыланатын компоненттердің Құрамы бойынша бейнеленуі мүмкін және
... ... ... үрдістің материалдық балансын есептеу блогымен көрсетіледі.
2.2.2 Ванюков үрдісінің автоматты
... ... ... объектісі ретінде
қаралуы
Ванюков үрдісі
... ... ... объектісі ретінде
... ... ... технологиялық құрылымы бойынша,
... ... ... жеке бөліктерден
... ... ... өзара тығыз байланысқан
... ... ... технологиялық комплекс. Басты ерекшеліктері:
-
... ... ... Объектінің инеттілігі
... ... ... уақыттың ұзақтылығы мен
... ... ... пешінің салыстырмалы үлкен көлемі мен салдарынан;
-
... ... ... Объектінің
... ... ... үздіксіз үрдістер
... ... ... тобына жататындығы (шихтаның пешке үздіксіз
... ... ... мен жүктелуі, негізгі технологиялық операциялардың, шихтаның балқытылуы, штейн мен
... ... ... алудың үздіксңздігі);
-
... ... ... Технологиялық үрдістердің кқн
... ... ... өлшемділігі, кіріс пен шығыс айнымалыларының
... ... ... ... ... ... толықсыздығы
... ... ... (бақыланбайтын
... ... ... және периодты түрде бақыланатын параметрлердің бар болуы).
Қазіргі уақытта пираметаллургия
... ... ... басқару визуалды қадағалау
... ... ... мәліметтеріне,
... ... ... бақылау-өлшеу
... ... ... талдау, процесс өнімдерінің химиялық анализ нәтижиелеріне және кезекші мастер
... ... ... оператордың тәжірбиесіне сүйеніп іске асырады. Процесстің күйіне байланысты оператор
... ... ... шешім қабылдайды. Оператордың қабылдаған шешімдерінің орындалуы ауаны, шихтаны, флюстер
... ... ... т.с.с. реттеудің лолкалды жүйе көмегімен тұрақтандыруға әкеледі. Бірақ кіріс
... ... ... шығыс айнымалыларының көптілігі, олардың сызықты емес өзара байланыстығы,
... ... ... объектінің
... ... ... тұрақсыздығының
нәтижесінде оператордың барлық факторларын
... ... ... күрделі мушелерде талдама жасауға эжәне үрдісті басқару бойынша оптималды
... ... ... қабылдауға жағдайы болмайды. Бұл балқыма температурасынның, шлак пен штейннің
... ... ... құрамының едәуір турде тербелуі мен жеткілікті шектен шығуына және
... ... ... салдарынан урдістің технологиялық көрсеткіштерінің төмендеуіне әкеледі. Әдетте өндіріс шарттарында,
... ... ... жобалаған оптималды үрдіс, барлық үрдістердің өте тығыз өзара байланысы
... ... ... өзара келісім салдарынан, ешқашанда тұрақты өтпейді. Бүл жағдайларда технологиялық
... ... ... басқарудың ең жақсы шешімі болып, жеке технологиялық үрдістер мен
... ... ... режимдерін объективті ақпараттар негізінде толығымен тұрақтануын қамтамасыз ететін автоматтандыру
... ... ... қүру болып табылады.
2.2.3.Ванюковтың балқыту үрдісін оптим алды басқару алгоритімнің
... ... ... балқыту урдісін басқару есебін шешуге келтірілген тәсілді ескерумен блок-схемасы
... ... ... келтірілген алгоритм өңделген. Алгортимді блок-схемасы сәйкес бейнелеуін келтіреміз.
Блок 1.
... ... ... модель коэффиценттері енгізіледі: қайта балқыту шихтасының мөлшеріне есеспті, шихта
... ... ... жіберілген мәні, штейнді және шлакты ванна деңгейлері, шихтаның, штейн
... ... ... шлактың химиялық құрамы, шығарылатын штейн мен шлакқа есеп, пештің
... ... ... технологиялық айнымалыларға шектеулер.
Блок 2. Шығарылатын штейннің қурамы мен мөлшеріне
... ... ... таңдап алынады.
Блок 3. Алынған Qшт [n] мәнінің көмегімен J[n]
... ... ... құрастырылады. J[n-1] баламасының алдыңғы құрылуы кезінде басқарудың алдыңғы деңгейінде
... ... ... СJ[n ], QJ[n -1] мәндері қолданылады.
Блок 4. Алдыңғы
... ... ... баламасының алдыңғы ][n-1] мәндерімен салыстырылады. Егер ][n] алдыңғы J
... ... ... n-1]-ден кіші болса, онда 5 блок орындалады, кері жағдайда
... ... ... блок.
Блок 5. Gшт[n] Qд [n] оптималды мәндерін іздеудің аяқталу
... ... ... тексеріледі. Егер J[n] - J[n-1]=
... ... ... Л} болса, онда алынған нәтижелер
... ... ... шығарылады, кері жағдайда 6 блок орындалады.
Блок 6. Q
... ... ... [n] мәні таңдап алынады. Объектіге қойылатын
... ... ... талаптардан шыққан бірінші итерация кезінде
ұсынылған шихтаның орташа мәнін таңдап
... ... ... Q 02[n] шамасы келесі түрде есептелінеді:
Q 02[n] =
... ... ... 02э[n]* ρ 02
Блок 7. Таңдап алынған G шт
... ... ... Q д [n] мәндері үшін математикалық модель көмегімен есептеленеді:
... ... ... құрамы, штейннің мөлшері, пештің жылу режимі.
Блок 8.Ванюков балқымасының математикалық
... ... ... есептелген айнымалылар мәні J[n] баламасымен түрленеді.
Блок 9. J[n] баламасыны
... ... ... мәні алдыңғы J[n-1]мәнімен салыстырады,ЕгерJ[n]
Блок10.Ізденістің аяқталу шарты тексеріледі.Егер J[n]-J[n-1]
Блок 11.
... ... ... баламысының мәніне J[n - 1] қосылып, одан кейін
... ... ... –ға түседі.
Блок 12. Реттегіш орындаға ақпараттарда негізі ұйымдастырылады: G
... ... ... [n], Qд [n].
2.2.3.1. Ақпараттық қамтамасыздандыру
Ақпаратты жүйе технологиялық үрдсіінің өту
... ... ... ақпараттың жиналу мен алғашқы өнделуін, басқа ішкі жүйелерімен қолдану
... ... ... олардың дайын түрде берілу мен жабдықтар күйін қамтамасыз
... ... ... етеді.
Ақпаратты ішкі жүйенің тиімділігі ақпаратты енгізу мен түрлендіруін ұйымдастыру,
... ... ... басқа ішкі жүйелерімен беру тәсілінен елеулі турде тәуелді. Ішкі
... ... ... шешілетін есептердің функционалдық қойылымы бойынша келесі топтарға бөлуге болады:
... ... ... аналогты және позициялы датчиктерден алу мен жинақталуын тарататын жинау
... ... ... алу есептері; оператор бұйрығын қабылдау мен үрдіс ақпараттың қортындысын
... ... ... ететін күй туралы индикация мен регистрация есептері; аналогты және
... ... ... датчиктердің өңделуін, орындайтын берілгендер массивін өңдеу мен құрастыру, ақпаратты
... ... ... құрастыру есептері.
Ақпаратты қамтамасыз ету сол кездегі берілгендер массивтерінің жинақталуынан,
... ... ... өңделуімен қалыптасуынан тұратын ақпаратты-қамтамасыздандыру ішкі жүйе алгоритмдер көмегімен таралады.
... ... ... есептерін шешу үшін қажет аналогты және позициялы ақпараттардың тізімі
... ... ... сипаттамасы.
Ванюков балқыма үрдісін басқару алгоритмі
2 2.4 Техникалық қамтамасыздандыру.
Автоматтандырудың
... ... ... кез-келген объектісін басқару
... ... ... жүйесінің
техникалық құралдарын таңдау мына талаптар қатарында бейнеледі:
техникалық, экономикалық,
... ... ... талаптар автоматтандыу объектісі , техника құралдары мен
қызмет етуші адамдарды
... ... ... үшін қажет.
Техникалық қамтамасыздандыруға келесі талаптар қойылады:
—
... ... ... Басқару жүйесінің негізгі есептерін жеткілікті жылдам шығару;
—
... ... ... Оператор мен қызмет
... ... ... етушінің техникалық құралдар комплексімен (ТҚК)
... ... ... қатынасын жеңілдету,
... ... ... әртүрлі техникалық құралдар арасындағы
... ... ... ақпаратты түйісу мүмкіншілігі.
Негізгі техникалық талаптарға: басқарудың
... ... ... есептерін өз уақытында шешу қажет; өнімділік, бірыңғай блоктарды, құрылғыларды
... ... ... мөлшері кіреді.
Бірінші топқа бақылау ақпаратты алу қүралдары мен қолданылатын
... ... ... бір түрін басқа түрге түрлендіргіштер кіреді. Осы топқа сонымен
... ... ... объектімен байланысу қүрылғысы кіреді.
Техникалық құралдардың екінші тобын бақылау мен
... ... ... ақпараттарды беру қүрылғысы құралды (бақылау кабельдері мен пневмосызықтар).
Техникалық қамтамасызданудың
... ... ... орнын ақпараттарды қайта өңдеу мен сақтау құралдарын алады. Оған
... ... ... жатады: программалы микроконтроллер, автоматты реттегіштер.
Ақпараттарды бейнелеу құрылғылардың тобына көрсеткіш
... ... ... тіркегіш аспаптар, табло, дисплейлер кіреді. Бұл аспаптар мен қүрылғылар
... ... ... және сандық сигналдарды операторлар қабылдауы мен сақтау үшін қолайлы
... ... ... түрлендіру үшін арналған.
Жеке топты басқарудың автоматтандыру жүйесіне тарату құралдары
... ... ... пневматикалы және электрлі жұмыс агентін орындау механизмдері пайдалынады. Бұл
... ... ... сонымен қатар реттеуіштердің тапсырушылары жатады.
Басқару жүйесінде қолдану үшін кез-келген
... ... ... құралдарды таңдаудың ең жалпы баламасы болып табылады; олар:техникалық құралдар
... ... ... құруға минималды капиталды қаражат, минималды эксплуатациялық шығындар, пайдалану қарапайымдылығы.
Ванюков
... ... ... автоматтандыру жүйесін өңдеу кезінде 32 аналогты кіріс сигналдар, 24
... ... ... кіріс сигналдар және 8 дискретті басқару сигаалдары алынған.
Техникалық құралдар
... ... ... қойылатын талаптардан, үрдістің экономикалық талаптары мен сипаттамаларынан шыға отырып,
... ... ... жүйесін металлургияда, химияда, энергетика мен басқа салаларда қүру үшін
... ... ... батыс германиялық фирма SІЕМЕN- ТІҢ техникалық және программалы SІМАТІС
... ... ... мақсатқа сәйкес таңдау өте жөн болып көрінеді.
Икемді бағдарланған SІМАТІС
... ... ... топты басқару жуйесі бір-бірімен біріккен көптеген компоненттерден түрады. Оған
... ... ... интеллекті перифериялы модульдер кіреді. Осы топтардың әрқайсысы өзіне бүтіндегі
... ... ... компоненттер қатарын қосады. Осы тәрізді болу SІМАТІС 57 тобының
... ... ... жағы болып саналады.
СРІІ 412-11 орталық процессорлы 57-400 бағдарлау контроллері
... ... ... эксплуатациялық сипаттамаларға ие:
— Құрылған
... ... ... жадысы: 48 кбайт;
— Құрылған
... ... ... жадысы: 8 кбайт;
— Жүктеме
... ... ... жадысының
... ... ... жады платасы
... ... ... көмегімен кеңейтілуі: 15 мбайт-қа дейін;
—
... ... ... Үрдістің бейнелену өлшеуші, кіріс пеншығыс үшін жеке-жеке:
... ... ... байт;
— Сандық кіріс-шығыстың максималды
... ... ... 1024;
— Кіріс-шығыстың адрес ауданы:
... ... ... кбайт.
Автоматтандыру есебінің тәуелді
... ... ... бағдарлау контроллеріне әртүрлі перефериялық
... ... ... құрастырылады:
— Санды кіріс пен
... ... ... модульдер;
— Коммуникациялық
... ... ... процессорлар
... ... ... (адаптациялы капсулада);
—
... ... ... Сигналдарды алдын-ала өңдеу модульдері (адаптациялы капсулада);
Аналогты сигналдарды енгізу
... ... ... 4 даналы мөлшерде енгізу модульдері алынған: SМ331, GЕS7331-7КҒ01-ОАВО; олар
... ... ... каналды. Дискретті каналдарды енгізу үшін 16 каналды 2 дана
... ... ... енгізу модулін қолданамыз; SМ314, GЕS7314-5АЕ03-ОАВО. Басқару сигналдарын енгізу үшін
... ... ... кналды модуоль таңдап алынған: SМ322, GЕS7322-1ҒҒ01-ОААО.
2. 2.5 Программалы қамтамасыздану
Барлық
... ... ... жүйесінде бағдарламалар басқаруды ұйымдастыратын, объекті күшінің диагностикасын жүзеге асыратын,
... ... ... өңдеудің қажетті тізбегін қамтамасыз ететін, басқарылатын объектіні пайдалану кезіндегі
... ... ... өзгерісіне немесе оператор-технологтың нұсқамаларына әсер тигізетін қандай да бір
... ... ... тудырады.
Бағдарламалардың мұндай жүйесі автоматтандыру жүйесін бағдарламалы қамтамасыздану деп аталады.
Жалпы
... ... ... арнайы бағдарламалы қамтамасыздану деп ажыр аталады. Бағдарламалар реті бағдарламаның
... ... ... жұмыс істеуі мен кідіруін қамтамасыз етеді. Бағдарламалы қамтамасызданудың
... ... ... бөлігі аз дәрежеде нақты автоматтандыру жүйесінің ерекшелігіне тәуелді, осыған
... ... ... жалпы бағдарламалы қамтамасыздану деп аталады.
Автоматтандыру жүйесін өңдеу үрдісінде жалпы
... ... ... қамтамасыздану арнайы
... ... ... немесе
... ... ... сыртқы
... ... ... бағдарламалы
қамтамасыздану деп аталатын бағдарламалар комплексін құру мен
... ... ... істеу үшін негізгі болып табылады.
Бұл бағдарламаның автоматтандыру жүйені жобалау
... ... ... арнайы өңделуін талап ететін сол бөлігі болып табылады, немесе
... ... ... басқару жүйесінің типтік функцияларын орындайтын сол элементтерінің қайта құруы
... ... ... комплекспен таралатын функцияның көзқарасымен, оны төрт негізгі элементтер түріне
... ... ... болады;
— Операциялық жүйе;
—
... ... ... Автоматтандыру жүйесін қамтамасыздану мен басқару жүйесі;
—
... ... ... Басқарушы өзара
... ... ... әрекетті өңдеу үшін
... ... ... қолданбалы бағдарламалар.
Батыс германдық SIEMENS фирмасымен дербес компьютер үшін S7-DОS
... ... ... жүйені пайдалануға ұсынылады.
SТЕР 57 бағдарламасының (қосымша) базалы пакеті бағдарламаларды
... ... ... сынау және кідірту үшін қойылады. SТЕР S7 бағдарламасын келесі
... ... ... көріністе жазуға мүмкіндік береді: контактылы жоспар, функционалды жоспар және
... ... ... тізімі (КОРIFUPIAWL) GRАРН 7 бағдарламалы пакеті пакеттің (КОРIFUPIAWL) функцияларын
... ... ... құрайды және одан бөлек, жүйелерді көріністің стандартталған түрдегі қадамды
... ... ... жобалауға, бағдарламалау мен құжаттандыруға мүмкіндік береді.
Автоматтандыру жүйесін техникалық құралдармен
... ... ... ететін WINCC бағдарламасының
... ... ... пакетін пайдалану арқылы
... ... ... жұмыс
... ... ... станциясының
... ... ... маниторында оперативті
... ... ... ақпарат береді. Алгоритмді пайдалану қажет емес.
2. 2.6 Функционалды схеманы
... ... ... жүйесіне үрлеуді, шихтаны, отында, суды беруді реттеу жүйесі мен
... ... ... үрдістің технологиялық айнымалыларын бақылау жүйесі кіреді.
—
... ... ... Үрлеудің Ванюков пешіне берілуін реттеу келесі түрде жүзеге
... ... ... асады: қысым құрамасы диафрагмамен
... ... ... бірге МИДА-02П қысымның
... ... ... өлшеу түрлендіргішіне түседі, оның шығыс сигналы
... ... ... SІМАТІС S7 аналогты сигналды енгізу модуліне
... ... ... түседі. Басқару
... ... ... әсері, келтірілген есептеулер нәтижесінде, дискретті сигналдарды
... ... ... модулі арқылы МЭО-630/10 орындау механизмінің ПБР-2М реверсивті көрсеткішіне түседі.
—
... ... ... Отын мен суды Ванюков пешіне
... ... ... реттеу ұқсас түрде жүзеге асады;
—
... ... ... Шихтаның жүктелуін реттеу келесі түрде жүзеге асады: шихта
... ... ... деңгейінің өзгерісі деңгейінің
... ... ... көрсеткіштермен белгіленеді, содан кейін бірыңғай токты сигнал
... ... ... SІМАТІС S7 аналогы сигналдарды
... ... ... енгізу модуліне түседі. Басқару әсері ди скретті DА
... ... ... 57 сигналдарын шығару модулінен
... ... ... МЭО-630/10 орындау механизмінің
... ... ... ПБР-2М
... ... ... контактысыз реверсивті
... ... ... түседі;
Барбатталған аймақтағы температураны бақылау ТПР-0392 типті алғашқы түрлендіргіштер көмегімен
... ... ... асырылады, содан кейін
... ... ... АЕ SІМАТІС 57
... ... ... сигналдарды енгізу модуліне түседі;
—
... ... ... газдардың, шлактың тұндырғышының
... ... ... және штейнді жинаушысының температураларын
... ... ... бақылау ұқсас түрде жүзеге асады;
—
... ... ... Кессондар мен берілетін су температураларын бақылау ұқсас
... ... ... болады, оның
... ... ... түрлендіргіш ретінде ТСП-0196
... ... ... кедергі термометрі
... ... ... Ванюков балқымасына
... ... ... берілетін мазут
... ... ... мөлшерін бақылау мазут
... ... ... КRONE UFS 500
... ... ... түрлендігіші мен жүзеге асады,
... ... ... одан кейін бірыңғай сигналдар АЕ
... ... ... SІМАТІС S7 аналогты сигналдарды енгізу модуліне түседі;
—
... ... ... Үрлеу, су
... ... ... бақылау ұқсас түрде
... ... ... болады, айырмашылықтары, өлшеу
... ... ... түрлендіргіш
... ... ... ретінде батырма құйынды шығын өлшегіш қолданылады;
—
... ... ... Үрлеуді О 2 -нің құрамын термомагниттің
... ... ... газды талдау көмегімен жүзеге асады;
—
... ... ... SО 2-нің
... ... ... бөлінетін
... ... ... құрамын
... ... ... бақылау акустикалық газды талдағыш
... ... ... көмегімен жүзеге сады, одан кейін
... ... ... сигнал аналогты сигналдарды енгізу модуліне түседі;
— Жапқыш дроссельдерінің күйін бақылау
... ... ... SІМАТІС S7 аналогты сигналдарды енгізу модуліне түсетін МЭО-630/10 орындау
... ... ... соңғы өшіргіштер сигналы бойынша жүзеге асады.
Кесте 1.2 Ванюков пешіндегі
... ... ... параметрлері
Параметрлер Мәндері Жіберілген ауытқулар
Реттелетін параметрлер: ±20
Шихта бойынша өнімділігі, т/сағ 70 ±1
Шихтадағы көмірдің мөлшері, т/сағ 1 ±5
Клинкердің
... ... ... т/сағ 5 ±5
Штейндегі мыстың құрамы 45 ±0.1
Шлактағы мыстың құрамы 0.63-тен кіші ±1
Шлактағы кремнеземнің қүрамы 32
Элементарлы күкірттің
... ... ... дейінгі оттегі мөлшері, нм/ссағ 2000 ±500
Жұмыстағы формулалар саны, дана 18 ±4
Үрлеудегі оттегінің құрамы 70 ±10
Пешке
... ... ... үрлеу мөлшері 1800 ±4000
Пештегі штейннің мөлшері, мм 700 ±100
Пештегі балқыма температурасы 1275 ±25
Шлакты сифондағы шлактың
... ... ... сифондағы температурасы 0
Пештегі разрядталу, газдардың пештен шығу кезіндегі температурасы 1100-1200
Химиялық тазаланған
... ... ... суытылған элементтерден шығуындағы температурасы 75-тен кем
Құйылма және қысымды судың температураларының
... ... ... параметрлер:
Техникалық оттегінің қысымы, кПа 180-250
Конвертерлі ауаның қысымы, кПа 120
Оттегінің техникалық оттегідегі
... ... ... көлем 95-тен аз емес
Фурмаға берілетін байытылған үрлеудің қысымы, кПа 80 ±1
Хиимиялық тазартылған
... ... ... кессондардыңсуытуға шығыны, м/сағ 600-ден аз емес
ЗО-нің түтін сорғыш алдындағы газдардың
... ... ... көлем 15-тен аз емес
Форсункалар алдындағы мазутгың қысымы, кПа 500-600
Мазуттың температурасы 90-100
Компрессорлы
... ... ... ауаның форсункалар алдындағы қысымы, кПА 50-60
3. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
... ... ... Өндірісте қауіпті және зиянды факторларды талдау
"Балқаш" өндірістік бірлестікте құрамындағы,
... ... ... цех, зияндығы бойынша 1-классқа жатады.
Балқыту цехының жұмыскерлеріне көп мөлшерде
... ... ... құралдармен, электр тоғының сымдарымен, жүк көтергіш және қозғалмалы механизмдермен,
... ... ... және жеңіл көлікпен жұмыс істеуге тура келеді.
Сонымен қатар өндіріс
... ... ... қауіпті және зиянды өндірістік факторлар әсер етеді.
Зиянды өндірістік факторлар
... ... ... табылады:
Балқыту бөліміне:
Шу, жылудың үлкен мөлшерде бөлінуі, SО 2
... ... ... газдануы;
Конвертер бөліміне:
Шу, дірілдеу т.б.
Анодтық бөліміне:
Шу, жылудың үлкен мөлшерде бөлінуі.
Мөлшерден
... ... ... отырып, өнекәсіп цехы пәтерлі ауданнан, желдетілген жағынан 1000 м
... ... ... орналасқан. Ванюков балқыма үрдісі ғимаратының ауасына уытты және улы
... ... ... мен шаң-тозаңдарды тудыру мен шығарумен байланысты. Штейнмен шлакты құю
... ... ... электрлі пешке штейн миксері мен шлак миксеріне SО 2
... ... ... жылудың үлкен мөлшері бөлінеді.
Операторлардың жұмысы сыртқы ортаның жоғарғы температурасы,
... ... ... жарықтың жоқтығы, электрлік ток, статикалық электр сияқты физикалық қауыпты
... ... ... зиянды өндіріс факторларының әсерімен байланысты.
Сонымен қатар, цехтағы оператордай шудың
... ... ... деңгейі бар.
Цехтағы дыбыс деңгейі 60-70 дБ-ні құрайды, цехта ұзақ
... ... ... қатерлер
мөлшерінің өсуіне, әр түрлі кәсіби сырқаттардың туына әкелуі мүмкін.
Қауіпті
... ... ... және зиянду факторлардың потенциалдығын табу
үшін
... ... ... шартын жан-жақты талдау қажет.
Еңбеккерлер қабылдаған көзқараста мынандай еңбек жағдайлары
... ... ... олар жұмыскерлердің организміне мүмкін әсер ететін технологиялық және жабдықтарды
... ... ... қатынасын ұйғару.
Жұмыскерлердің ағзасына қандайда бір зиянды ықпал жасайтын өндіріс
... ... ... нормалы жұмыс істеуіне және өндірісте ең жақсы техника-экономикалық нәтижелеріне
... ... ... кезінде үйлесімді еңбек шартын жасау қажет.
Өндірісте ауаның
... ... ... ағзаға қауіп тию
... ... ... шарты туу мүмкін. Барлық ластанған ауа ағзаға зиянды
... ... ... етеді, егер олар ағзаға нормативті мөлшері мен көлемінен көп
... ... ... Мынандай заттар зиянды болып келеді:
• адам ағзасымен байланыста болған кезде
... ... ... зақымын тудыруы мүмкін;
• кәсіби сырқат немесе қандайда бір жағдайлардан ауру;
• жұмыс
... ... ... барысы кезінде
... ... ... және де басқа
... ... ... кәсіби еңбек мансаптарындағы
... ... ... медициналық анализдарден табылатын аурулар;
Шаң дегеніміз
... ... ... денсаулығына зиянды ықпал ететін жіңішке дисперсиялы аэрозоль. Адам ағзасына
... ... ... ұзақ әсер еткен кезде шаң
... ... ... тыныс жүйесіне түсіп,
... ... ... деп
аталатын ауыр емделетін ауру туғыза отырып, өкпеге қауіпті
... ... ... әкеледі.
Басқада өндірістегі зиянды факторларға шуыл мен дірілдеу кіреді, олардың
... ... ... уақытқы әсері, жұмыскерлердің жұмыс қабілеттілігінінің төмендеуіне әкеледі. Олар адам
... ... ... бірте-бірте әсер етеді және көпке дейін зақымданғандарын адамдар сезбейді.
Ұзақ
... ... ... шуылдың адам ағзасына әсері жартылай немесе толық есгуді жоғалтуға
... ... ... ал орталық жүйке жүйесіне әсер еткеннен даңғырлақ ауруына әкеледі.
... ... ... жұмыс барысында неғүрлым ой еңбегін қатты сезінсе, соғүрлым зиянды
... ... ... әсер етеді. Шуыл көздері болып ұнтақтағыштар, шарлы диірмендер, конвейерлер,
... ... ... және басқада жабдықтар жатады.
Діріл дегеніміз механикалық серпімді денелердің тербелуі.
... ... ... адамға діріл ұзақ уақыт әсер етсе, онда ол адамда
... ... ... ауруы пайда болуы мүмкін.
Сондықтан жағымсыз факторлардың төмендеуіне ұмтылу қажет.
3.2
... ... ... шаралары
Қауіпсіздік техникасы мен
... ... ... қажетті шаралар кәсіпорын әкімшілігінің міндеті
... ... ... жүзеге асырылады.
Директор мен басты инженер кәсіпорында еңбекті қорғаудың толығымен
... ... ... болып келеді, ал цехта - цех бастығы.
Байыту фабрикаларында еңбекті
... ... ... бөлімі жасалған. Еңбекті қорғау бөлімі қауіпсіздік еңбек шараларында жүйелік
... ... ... жүзеге асырады және зақым мен апаттан сақтандырады.
Жеке цехтар, жылжыту,
... ... ... жарықтандыру, электржабдықтары, сумен жабдықтандыру мен канализация, жабдықтар мен жұмыс
... ... ... жоспарлау, тасымалдау, сақтандыру құрылғысы, жеке қорғау құралдары мен арнайы
... ... ... қауіпсіздік ережелер мен өндірістік санитариядағы кіреді.
Қауіпсіздік ережелеріне қажетті техникалық
... ... ... сонымен қатар технологиялық процестерді өткізетін және эксплуатациялық жабдықтардың қауіпсіздігін
... ... ... ететін, қызметкерлерді жұмысқа кіргізу шарты мен ұйымдардағы жұмыс қауіпсіздігінің
... ... ... кіреді.
Қауіпсіздік техникасы жөніндегі ереже әр мамандықтың жұмыс істеу қауіпсіздігімен
... ... ... берілген ерекшеліктеріне сай технологиялық процестер мен жабдықтардың әртурлі болуынан
... ... ... қауіпті учаскелер мен жерлерге уақытша немесе лак және бояу
... ... ... түстерімен боялған сигналдар м, тасымалдаушы
белгілер қойылады.
... ... ... Жұмысшылардың жылжуына алдын-ала
... ... ... алаңдар мен саты қарастырылған.
Әрбір жұмысшы жұмыс орнында еңбекті қорғау
... ... ... ұстауға міндетті, ол оған қолхат арқылы беріледі, жұмысқа арнайы
... ... ... және жақсы демалған күйде арнайы сақтандыру құралдарымен кірісуі керек.
Киім,
... ... ... киімдер және тағыда басқа арнайы қорғағыш құралдары дұрыс күйде
... ... ... тиісті. Жумыскердің шашы бас киім астында болуы керек. Жұмыс
... ... ... басталғанға дейін жұмыскер жұмыс орнының қауіпсіздігін, сақтау құралдарын, құрал-саймандарын,
... ... ... жұмыс істеу қабілеттілігі
... ... ... механизмдерін тексеріп алуы керек. Жұмыскер өзі істей
... ... ... кемшіліктерді байқаса, жұмысқа кіріспей тұрып техникалық қадағалаушыға баяндауы керек.
Еңбек
... ... ... жұмысы туралы жаңа жұмыскерлерді дайындаған кезде (жаңадан қабылданған, мамандығын
... ... ... немесе мамандығы жоқ), әртүрлі нұсқаулар енгізгенде, мамандықты жоғарлатуда үйретеді.
МЕСТ-ке
... ... ... келесідей нұсқаулар жүргізіледі:
- кіріспелік;
-
... ... ... жұмыс орнында бірінші рет;
-
... ... ... қайталанбалы;
-
... ... ... тыс;
- ағымдық;
Барлық жұмысқа алынғандармен
... ... ... осы сала бойынша білімдерімен жұмыс стажынан тәуелсіз және командировкаға
... ... ... оқушылар мен студенттер бірдей алғашқы нүсқау өткізіледі. Алғашқы қауіпсіздік
... ... ... есептеу талаптардан ҚЕСЖ (қауіпсіздік еңбегінің стандарттық жүйесі) жасалған бағдарламалардан
... ... ... сонымен бірге өндіріс ерекшеліктері мен мекеме бастығы, фабриканың профсоюз
... ... ... бірігіп отырып жасайды.
Мекемеге жаңадан қабылданғанда, командировкаға, оқушылар мен студенттер
... ... ... келген кездерде алғашқы қауіпсіздік ережесі бірінші нүсқау бойынша өткізіледі.
... ... ... қауіпсіздік ережесі кезінде жұмыскерлер мынандай нұсқалар жайлы толық мәліметтер
... ... ... технологиялық процестермен учаскелердегі жабдықтар;
-
... ... ... қауіпті және зиянды факторлар тиіс;
-
... ... ... жұмыс орнындағы ұйым ережелерін уйрену;
-
... ... ... жабдықтардың қауіпті аймағы;
-
... ... ... блокировка жүйесі мен сигнализация; өртті сөндіру;
жеке өзіндік
... ... ... жүйелерімен қолдануды үйрену.
Қайталанбалы, жоспардан тыс және ағымдық ережелерді жұмысты
... ... ... өткізеді. Барлық жұмыскерлер 6-ай сайын қайталанбалы қауіпсіздік ережесін өтеді.
... ... ... мақсаты - еңбек қорғаудағы қауіпсіздіктің ереже деңгейінің білімін арттыру.
Технологиялық
... ... ... ... ... ... процестер
... ... ... мен
... ... ... жабдықтарды
модернизациялағанда немесе ауыстырғанда, арнайы қүралдар,
... ... ... шикізат пен жүмыскерлер еңбегінің қауіпсіздік талаптары жоспардан тыс өзгерген
... ... ... еңбекті қорғау ережелері өткізіледі.
Ағындық қауіпсіздік ережесі жұмыскерлердің жұмыс уақыты
... ... ... дейін жүргізіледі, онда рүқсат етілген нарядтар дайындалады, нарядта қауіпсіздік
... ... ... өткізу белгіленген.
3.3 Техникалық шаралар
3.3.1. Үрдісті ауа тартқыш вентиляцияны ұйымдастыру.
Газдарды,
... ... ... шығару орындарында жою үшін авариялы жағдайлар туғанда резервті вентиляциялау
... ... ... Цех жалпы алмастыру үрдісті ауа тартқыш вентиляциямен жабдықталған. Ауаның
... ... ... зиянды заттардың таралуын болдырмау мақсатында әр уақытта бақыланып отырады.
3.3.2
... ... ... қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Электр қондырғылар мен электр өткізгіштердің бар болу
... ... ... Ванюков балқымасын қауіпті объектілерге жатқызамыз. Жұмыс үрдісіне, қызмет етуші
... ... ... электр ток пен зақымға ұшыраудың нақты қауіпі бар электрлі
... ... ... механизмдермен басқарады.
Қызмет етуші адам электр токпен зақымдануын болдырмау үшін,
... ... ... қондырғылардың барлық түтынушылары жалпы цехтық жерлендірумен қосылған. Орта агрессивті
... ... ... (шаң-тозаң, жоғарғы температуа) ескере отырып, электр жабдықтары орнатылған түстермен
... ... ... қорғаныс изоляциясының қабатының жабылғын. Жарықтандыру желілері мен күш кабельдері
... ... ... арнайы кронштейндерде төселеді.
Барлық агрегаттар 380 В кернеуге, ал жарьғқтандьғру
... ... ... айнымалы топтың 220 В -та есептелген. Агрегаттар мен сиымдылық
... ... ... жарықтандыру үшін 12 В жүмыс кернеулі тасымалдау жарық көздері
... ... ... Жерге қосылатын қондырғыны есептеу
ЭЕМ мен басқа бақылау-өлшегіш аспаптарды жобалау
... ... ... жаңа ток қабылдағыштар пайда болды, оның нәтижесінде қорғаныс, жерге
... ... ... есебін қосу қажет.
Жерге қосу түрін ғимарат перимерті бойынша орналасқан
... ... ... таңдап аламыз.
Есептеудің мақсаты - элементтердің тік және көлденең ұзындығын
... ... ... (қосатын шиналар), жерге қосудың кедергі жіберілетін көлем регламентті ережелерінде
... ... ... және де қадам мен жанасу кернеулері жіберіледі.
Жерлемелі қуралдың өлшемі
... ... ... метр ол тікбұрышты көрсетеді. Тік өзек ретінде диаметрі З0мм,
... ... ... 3 метр болатты қолданамыз, ал көлденең қосқыш сызығы ретінде
... ... ... З0мм құбырды пайдаланамыз.
Кернеуі 1000В жерге қосу құралы корпус жабдықтарына
... ... ... генератор мен тарнсформаторы 100кВА кезде кедергісі 4 Ом-нан аспайды.
Климатикалық
... ... ... арқылы топырақтағы меншікті электр кедергісін анықтаймыз.
... ... ... =1000 мм деп таңдаймыз.
мұндағы, ψ = 1,5
... ... ... бұл маусымдық коэффициент,
... ... ... топырақтағы кедергінің өсу мумкіндігін ескере отырып.
Ρ =100 •1.5
... ... ... 1500 м• м
мына теңдеу бойынша жерлемелі тік
... ... ... кедергіні және меншікті кедергіні анықтаймыз:
мұндағы, d- электрод диаметрі;
... ... ... ұзындығы.
Сызықтық қосқыштың ұзындығы тік бұрышты периметр 30x80 м-ға тең,
... ... ... 220 метр. Өзек әрбір 5 метр сайын орналасады. Барлығы
... ... ... өзек.
Тереңдігі 0,3 метр топырақта орналасқан жерлемелі кедергі өзегінің
... ... ... былай анықталады:
Жерлемелі тік және көлденең өткізгіштік өзектерден тұрады, олардың
... ... ... көлденең кейбіреуі тік қосылатын параллель және электрлік кеңістікте бірін-бірі
... ... ... мүмкін. Қалқандау коэффициенттерінің ықпалын еске ала отырып, жерге қосудың
... ... ... былай анықтауға болады:
мұндағы, R гр -
... ... ... жерлеменің кедергісі;
R г, R в – тік
... ... ... көлденең жерлемелердің кедергісі;
ŋ г , ŋ в – тік
... ... ... көлденең жерлемелерді қалқандау коэфициенттері
N – тік электродтар саны (ŋ
... ... ... = 0.282, ŋ в = 0.559 )
Есептелген
... ... ... кедергі R гp
есептелінген жерлемелер
... ... ... ПУЭ талабын қанағаттандырады
... ... ... электрлік қорғағыш амалы ретінде қолданылуы мүмкін.
3.4.Жасанды жарықтандыру есебі
Биіктігі НЗм,
... ... ... ВЗ.бм өлшемді операторлы пункті жарықтандыру үшін, АБ — 40
... ... ... люминесцентті екі лампалы УСП түрдегі табельді жарық көздер қолданылады.
... ... ... жарықтандыру есебі жарық көздер қатарда қажетті саны мына формуламен
... ... ... h СН және П n – 4 –
... ... ... – ға сәйкес операторлы бөлме үшін мөлшерлі минималды жарықтандыру
... ... ... 400 лк
K – қор коэффициенті мынаған тең болып алынады
... ... ... 1,5
S- жарықтынытын бөлменің ауданы 18 м2 – ге
... ... ... – люминестентті лампа үшін 1,15 – ке тең минималды
... ... ... коэффициенті
η - УСП 35 түрдегі жарық көздер үшін
... ... ... қолайлы қатынас шартынан анықталатын жарық көздер ретінің саны, ең
... ... ... 1,4 – ке тең. Пол үстіндегі жұмыс бетінің деңгейі
... ... ... м- ге тең.
h = H – 0,8 = 2,2
... ... ... жарық көздер арасындағы қашықтық L = η *h =
... ... ... = 3м. Жарық көздерді
... ... ... ғимарат қабырғаларының
... ... ... үзындық бойымен орналастырамыз.
... ... ... Ғимаратты В = 3.6 м ені
... ... ... кезінде жарық көздер қатарлар санын аламыз
... ... ... =В/L=1;
Фсв — жарық ағыны, лм — жарық күшінің қисық
... ... ... мен ЭК-тен тәуелді лампаның жарық ағындарын пайдалану коэффиценті, РПТ
... ... ... РС қабырғасы, РП еденін және жарық көздер аспасының биіктігі
... ... ... ғимарат көрсеткішінің бейнелеу коэффициенті.
Ғимараттың көрсеткіші мына формуламен анықталады:
Жарық ағынын
... ... ... қабырғадан және еденнен шағылдыру коэффициенттері сәйкесінше РПТ=70%, РС=50%, РП=10%.
... ... ... берілгендер бойынша табамыз — 0,5.
ЛБ — 40 лампасының номиналды
... ... ... ағыны AT *ФА=3120 ; Сонда жарық
... ... ... сәулеленетін жарық ағыны мынаған тең:
фсв=624О лм.
... ... ... Жоғарыда келтірілген формула
... ... ... жарық
көздердің қатарындағы қажетгі санын анықтаймыз:
ЛБ — 40
... ... ... УСП 35 түрдегі бір жарық көздің ұзындығында фсв=1 2
... ... ... олардың жалпы ұзындығы Nсв= 1.2*4=4.8 м құрайды, жарық көздер
... ... ... түрде өте қолайлы болып ылатын үздіксіз тегіс қатарға орналастырылады.
3.4.1.
... ... ... сақтау
Оператор бөлмесінде шудың негізгі қорек көзі болып дисплейлері және
... ... ... құрылғылары болып табылады. Нормативті және бар табысты қысым деңгейлері
... ... ... — қестеде келтірілген.
Кестеде көрінгендей, параметрлердің мәндері санитарлы норма талаптарынан
... ... ... береді.
Шудың адам организміне зиян әсерлері тек есту аппараттың зақымдау
... ... ... ғана тоқтамайды, сондай- ақ жүйке жүйелеріне кері әсерлері болып
... ... ... Шудың ұзақ әсері нәтижесінде әр түрлі кәсіби сырқақтар туады.
... ... ... қызметінің қалабы бұзылады, қан қысымы өзгереді, есте сақта әлсірейді.
Шу
... ... ... төмендету дыбысты жұтып алғыш жапқыштарды, шудың қорек көзін оқшалауды
... ... ... және сақтағыш құралдарын қолданумен жетеді.
3.5 Өртке қарсы шаралар
Операторлар
... ... ... көмірқышқылдары мен үнтақты өртсөндіргіштермен (ОУ — 5 жоне ОПС)
... ... ... және 5 даналы мөлшерде жабдықталган.
Өртқауіпсіздігінің дәрежесі бойынша толық бөлімшесі
... ... ... категорияға, ал цехтың мазутты шаруашылығының қауіптілігі бойынша П —
... ... ... класына жатады.
Өртке қауіпті заттар сақталатын қоймалар цех шегінен шығарылады.
... ... ... мазут пен кокс сақталады. Қоймалар өрт сөндіргіш және өртті
... ... ... автоматты құралдарымен жабдықталган.
Цехтың бөлмелерінде қызмет етуші адам өрт кезінде
... ... ... тізбесі ілінген. Цехтағы эвакуация сыртқа шығаратын есік-тесіктер, коридорлар мен
... ... ... арқылы қарастырылған. Орынды қозғалыс кезінде қолданылмайтын запасты шығыстар бар,
... ... ... олар төтенше эвакуациялау жағдайда қолданылуы мүмкін.
Өртті сөндіру үшін завод
... ... ... орналасқан сыртқы зыр пайдаланылады. Өртті сумен жабдықтау салдарынан цехта
... ... ... инвентарлар жинағынан тұратын екі өртті щиттер, құмды жәшіктер, өрттен
... ... ... құрылғылары қарастырылған. Цех бір өрт сөндіргіш 300 м
... ... ... есептеуден ОХП — 10 көпірлі өртсөндіргіштермен толықтырылған. Біздің жағдайда
... ... ... данадан ектірлі қондырғыларды өртті сөндіру үшін ОУ — 5
... ... ... өртсөндіргіштер қолданылады. Цехта, комбинат территориясында орналасқан өрт тобын тез
... ... ... шақыру үшін өрт сигналды посттар қарастырылған.
4.
... ... ... ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1
... ... ... Жаңа басқару жүйесін
... ... ... пайдаланудың техникалы-экономикалық дәлелдемесі
Жобаланатын автоматты
... ... ... жүйесі батыс Германдық "SІЕМЕNS" фирмасының "SІМАТІС" контроллерінің базасында құрылған.
... ... ... фирма автоматтандыру жүйені металлургияда, энергетикада және т.б.. құру үшін
... ... ... басқарушы және есептеу техникасын өңдеуге, құруда алдыңғылардың бірі болып
... ... ... Басқару жүйесін пайдалану, шикізатты өнімді шығаруда 1 %-ке өсіруге
... ... ... береді.
4.2 Экономикалық тиімділікті есептеу келесі түрде болады:
-
... ... ... Қосымша шығындар (тік және жанама);
-
... ... ... Автоматтандыру жүйесін құруға бөлінетін капиталды қаржы;
-
... ... ... Орнын толтыру мерзімі, экономикалық тиімділік баламасы
... ... ... Автоматтандыру жүйесін
... ... ... өң деу мен
... ... ... пайдалануға жұмсалатын қаражатты есептеу
Автоматтандыру жүйелерін пайдалануға жұмсалатын қаржы келесі
... ... ... құралады:
- өңдеушілер жалақысы;
-
... ... ... автоматтандыру құралдарын
... ... ... алуға және
... ... ... оларды жеткізуге жұмсалатын қаржылар;
-
... ... ... монтаждауға жұмсалатын қаржы.
а)
... ... ... Автоматтандыру жүйесін өңдеу үшін келесі тұлғалар талап етіледі:
-
... ... ... Автоматтандыру жүйесінің.жасалу мерзімі — 1 ай;
-
... ... ... Автоматтандыру жүйесін ендіру мерзімі —
... ... ... ай;
Кесте 4.1 Өндірушілер жалақысы
Қызметі Саны Ай жалақысы, тг. Ай саны Сумма, тг.
Инженер системотехник 1 35000 2 70000
Инженер
... ... ... ро гра м м ист 1 40000 2 80000
Инженер жобалаушы 1 25000 2 50000
барлығы 100000 200000
өңдеушілердің еңбек ақысының төлемін
... ... ... Нп – жалпы зейнетақы қорының шығын мөлшері, %;
Нс -
... ... ... мұқтаждыққа кеткен шығын мөлшері, %;
Құрастыруға кеткен шығындарды есептеу
Ж '
... ... ... = 15 х 1030 = 15450 теңге
Ж '
... ... ... = (15450 – 1545 – 1030) х 4 х
... ... ... = 10300 теңге
Ж ' 3 = [ 200000 –
... ... ... – (200000 – 1545 х 4)] х 0,15
... ... ... 8343 теңге
Σ Ж ' ө = Ь + Ж
... ... ... 2 + Ж ' 3 = 200000 +
... ... ... + 8343 = 218643 теңге
Жеткізуге жұмсалатын қаржы барлық
... ... ... құнынынң 5%-тін құрайды 87860.24 теңге.
Автоматтандыру құралдарын сатып алу
... ... ... оларды жеткізуге жұмсалатын қаржы:
1757204.8 + 87860.24 = 1845065.04 теңге.
в)
... ... ... шығынын барлық аспаптар құнын 2.5 %-ін қурайды 43930.12 теңге.
4.4.
... ... ... эксплуатациялы шығындар
Сонда, АБЖ-ға дейінгі шығын- - 1757204.8 теңге құрайды.
Шығындарды
... ... ... шығын:
ША = С П-НА/100
Мұнда: Сп - жүйенің баланстық құны,
НА
... ... ... жылдық мөлшері,% ША=0,12*1757204.8= 210864.576 теңге; і, Жөндеу
... ... ... кеткен шығын: ШР =0,08*1757204.8 = 1405763.84теңге;
... ... ... и^ 3) Электр қуатына кеткен шығын: Шэ =N*Фв*Ст
Мұнда: N
... ... ... жүйеде тұтынылатын қуаттың соммасы, кВт; Ф в - жылдық
... ... ... қоры, сағ; Ст - электр энергиясының құны, теңге. Шэ=
... ... ... 760*5 = 4380 теңге; Ш1 = ША+ШР+ШЭ = 210864.576+1405763.84+4
... ... ... = 1 621 008.416 ,
теңге
4.4.1
... ... ... пайдаланғаннан кейінгі эксплуатациялық
... ... ... Амортизациялық шығын:
ША = 0,12*1845065,04= 221407,8 теңге
2) Жөндеуге кеткен шығын:
Шр
... ... ... 0,08*1845065,04= 147605,20 теңге
3) Энергияға кеткен шығын: Шэ=N*Фв*Ст
Мұнда: N -жүйеде
... ... ... қуаттың соммасы, кВт;
Фв-жылдық уақыт қоры, сағ;
Ст- электр энергиясынының кұны,
... ... ... = 0,1* 8 760 * 5 = 4380 теңге
Ш
... ... ... = ІІІА+Шр+Шэ= 221407,8 +147605,20+4 380 = 373393 теңге
4.4.2 Жылдық
... ... ... - Ш 2 = 1 621 008.416-373393 - 1247615,4
... ... ... Жылдық экономикалық тиімділік
Бір жылдық экономия мына формуламен есептелінеді
Этитм =
... ... ... - Еп * Кқос;
Мұнда: Э-жылдық экономия;
Еп — тиімділік коэффициенттерінің
... ... ... капиталды шығын;
Этитм= 1247615,4 - 0,32*1442892 = 785889 теңге
4.4.4 Өтеу
... ... ... =1 41955 /785889=1,83 жыл
өз кұнын өтеу уақыты 1,83жыл;
... ... ... = 0,54
ЕР>ЕП; 0,54
... ... ... 0,32
ҚОРТЫНДЫ
Дипломдық жобада
... ... ... тау-кең металлургия комбинатында мысты балқыту өндірісінің автоматты басқару жүйесін
... ... ... қойылған. Бұл жоспарда металлургиялык цехтың жұмыстарын оперативті жоспарлшау, технологиялық
... ... ... үйлесімді басқару есептерінің шешілуі қарастырылған.
Ванюков
... ... ... ... ... ... ... ... ... өндіретін
... ... ... тізбегінің маңызды бөлігі болып табылады, ол едэуір дэрежеде барлық
... ... ... кешендердің тиімді жұмыс істелуін анықтайды. Осыған байланысты Ванюков балқымасын
... ... ... қүрдісін басқарудың тиімді түрдегі жүйесін құру маңызды тапсырма болып
... ... ... жүйесінің өз құнын өтеу уақыты 1,83 жыл;
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1) Диомидовский
... ... ... Металлургические печи.-М.: Металлургия, 1966
2) Лоскутов Ф.М., Цейдлер А.А.,Расчеты
... ... ... металлургии тяжелых и цветнвх металлов.-М.:Металлургия,1975
3) Ванюков
... ... ... А.В., Комплексная
... ... ... переработка медного
... ... ... сырья-М.Металлургия, 1978
4) Лосутов А.С.,
... ... ... Б.В., Добровский А.Х.,
... ... ... систем автоматизации технологических процессов.-М.іЭнергия, 1980
5) Мамиконов А.Г., Проектирование АСУ.-М:
... ... ... школа, 1987
6) Сольницев Р.И., Автоматизация проектирования систем автомати-ческого управления.-М.:
... ... ... школа, 1991
7) Бояринов А.И., Кафаров В.В., Методы оптимизации в
... ... ... ІСлюев А.С., Глазов Б.М., Миндин М.Б., Техника чтения схем
... ... ... управления и технологического контроля. -М.: Энергия, 1983
9) Слепнев Т.А.,
... ... ... цветной металлургии.-М.:Металлургия, 1978
10) Лебедев К.В., Организационные мероприятия по охране
... ... ... цветной металлургии. – М.: Металлургия, 1975