... ... ... ғасырдың бел ортасында поэзия өлкесінде өзіндік болмыс бітімімен танылған
... ... ... тұлғалардың бірі – Мұқағали Мақатаев болатын.
Мұқағали Мақатаев 1931 жылы
... ... ... наурызда (куәлікте 9-ақпан деп қате жазылған.) Алматы облысы Нарынқол,
... ... ... Райымбек ауданына қарасты Қарасаз ауылында туған. Мұқағалидың азан шақырып
... ... ... толық аты – Мұхаметқали. [6]
... ... ... Әкесі 1941 жылы соғыс
... ... ... майданға алынып, 10 жасар Мұқағали үй ішінің бар ауыртпалығын
... ... ... көтереді. Сөйтіп, оның балалық шағы қой бағумен, егін орып,
... ... ... шабумен өтеді. Осы кездері бала Мұқағали өлең жаза бастайды.
... ... ... жылы Алматыдағы ҚазМУ-дің филология факультетіне оқуға түседі. Бірақ біраз
... ... ... қиындықтарға душар болып, оқуын тастап кетуге мәжбүр болады. Сөйтіп,
... ... ... деп аталатын совхозға ауылдық кеңестің хатшысы болып қызметке орналасады.
... ... ... отау меңгерушісі, кітапханашы да болады. Осы жерде жүріп болашақ
... ... ... танысады, сөйтіп 1949-жылдың көктемінде үйленеді. Оқып – білім алуға
... ... ... тағдыр тауқыметі бұл ойының жүзеге асуына мүмкіндік бермейді. 1954
... ... ... Қарасаздағы орта мектепте орыс тілінің мұғалімі болып жұмыс істейді.
... ... ... жылы Алматыда Республикалық Радиода диктор болып қызмет істейді. 1960-62
... ... ... аудан орталығы Нарынқолда «Советтік шекара» газетінде жауапты хатшы болады.
1962
... ... ... Алматы қаласына қоныс аударып, «Социалистік Қазақстан» газетіне әдеби қызметкер
... ... ... орналасады. Одан Жазушылар Одағында кеңесші, «Жұлдыз» журналында поэзия бөлімінің
... ... ... қызметтерін атқарады.
1964 жылы «Ильич» атты тұңғыш өлеңдер
... ... ... басылып шығады. «Армысыңдар, достарым!», «Қарлығашым келдің бе?», «Мавр» жинақтары
... ... ... көргеннен кейін 1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданады. 1973
... ... ... Қазақстан жазушылар одағынының жолдамасымен Мәскеудегі М.Горький атындағы халықаралық әдебиет
... ... ... оқуға барады. 1974 жылы «Аққулар ұйықтағанда», 1975 «Шуағым менің»,
... ... ... жылы «Өмірдастан» атты кітаптары жарық көреді.
Өмірінің соңғы кезінде денсаулығы
... ... ... ауруханаға жиі түсіп жүріп, 1976 жылы 27-наурызда қайтыс болады.
Мұқағалидың
... ... ... мәңгілік өлмес мұрасы, оның өлеңдері қалды. Бүгінгі ұрпақ ақын
... ... ... жатсынбай, өз сырласындай, мұңдасындай қарайды, заманының классигі деп бағалайды.
... ... ... өлеңдері әрбір қазақстандықтардың жүрегінде жатталып қалған. Мұқағалидың өзі 43
... ... ... күнделігіне былай деп жазған екен:
«Ей, безілдектер! Сендер емессіңдер маған
... ... ... беретін. Нағыз бағалаушылар әлі алда. Жылдар өтеді, жаңа ұрпақтар
... ... ... біздің әрқайсымызды өз орнымызға солар қояды. Ежелден солай болып
... ... ... солай болады, бола береді де. Мен өзім жайында мынаны
... ... ... мен ХХІ ғасыр ұрпақтарының құрдасымын. Бәлкім, одан әрідегі ұрпақтардың
... ... ... да…»
Ақын биік тұғырға бірден көтерілді. Оның айғағы ретінде
... ... ... өнеріне деген халық махаббатын, өлеңдерінің әр ауызда көптеп жатталуын
... ... ... болады. Жас та, кәрі де Мұқағали өлеңдерін жаттап өсті.
... ... ... ән жазды. Сахна төрінен Мұқағалидың сөзіне жазылған әндер шырқалып
... ... ... Мұның бәрі ақын поэзиясының өміршеңдігін көрсетеді.
Мұқағали-ұлт ақыны. Оның әрбір
... ... ... ұлтжандылық, туған елге, жерге деген іңкәр сезім сезіліп тұрады.
... ... ... ұлттық мінезімен, табиғатпен астасқан жанды жаратылысымен, сұлу ақиқатымен бойды
... ... ... Оқырман жыр әлеміне кіріп, сөз маржанынан сусындап рахаттанады. Қазақ
... ... ... қазақы мінезінің көркем суретін көреді. Ұлт өзін-өзі танып, рухын
... ... ... алса, қаламгер үшін бақыт деген сол. Мұқағали Мақатаев поэзиясында
... ... ... өмірде кездесіп, жүздесіп жүрген таныс бейнелердің – туған жер,
... ... ... өмірі, адам тағдыры, туыс, бауыр өз тағдырымен, өзіндік ұлттық
... ... ... табиғи мінездерімен көрінуі оның шындық жасай білуінде. Ақын қашан,
... ... ... жүрсе де туған ауылын, елі мен жерін, ағайын-туысты жырлап
... ... ... Оның поэзиясында сондықтан көбіне ауыл адамдарының бейнесі тұрады.
... ... ... “Азаматтық ақындықтың
... ... ... ең түп табиғаты ақынның құдіреті өмірдің өзінен өмір жасай
... ... ... Ақын өз жүрегінің сезімін зерттей отырып, соларды адамдық биік
... ... ... бағыштай білгенде ғана, оның үні халықтық үнмен, азаматтық үнмен
... ... ... – деген Мұқағали Мақатаев сөзі өз поэзиясы жайлы айтылған
... ... ... рух ақынға, өлеңге сырттан танылмайды. Азаматтықты сырттан іздейтін ақын
... ... ... баурайтын жырлар да туғыза алмайды. Шынайы өлең ақынның
... ... ... жүрегіннің сезімін зерттей отырып” жазудан туады. Ақын өз дәуірінің,
... ... ... заманының шым-шытырық проблемаларымен біте қайнасып, соның бел ортасында жүреді.
... ... ... адам тағдыры, өмір қайшылықтары оны толғантпай, тебірентпей тұра алмайды.
... ... ... негізінде ол тыңдаушысымен бөліседі, сырласады, жұмбақ өмірге жауап іздейді.
“Поэззия
... ... ... өз құпиянды ашу, жария етіп Абай тілімен айтқанда “сырыңды
... ... ... жұртқа жаю”. Поэзиядағы азамматтық әуен де сондықтан, ақынның азамматтық
... ... ... туады” – дейді сыншы Серік Қирабаев.[5]
Ақын ең алдымен өз
... ... ... өз жерінің перзенті, өз дәуірінің азаматы. Елінің, халқының өмірін
... ... ... қатарға қоя білген ақын - өз елінің нағыз азаматы.
... ... ... қаламынан туған әрбір жыр халық мүддесін көздейді.
