"Математика және жаратылыстану" деректер қорын басқару жүйесі.

... ... ... таңда Місrosoft Ассеss компоненті Місrosoft Office офистік ДҚБЖ құрлымдарының ... ... ... ең танымалыларының бірі болып табылады. Себебі, МS Ассеss-ке мәліметтерді ... ... ... үшін құралдардың өте кең диапазоны, анализдеу және берілгендерді ұсыну ... ... ... Бұл құралдар тек қана қарапайым және ыңғайлы ғана болып ... ... ... сонымен қатар олар құрлымдарды өте үлкен жылдамдықта өңдеуді қамтамасыз ... ... ... жоғары өнімді болып табылады. МS Ассеss - реляциялық мәліметтер қорын ... ... ... жүйесі. Қарапайым екі өлшемді кесте реляциялық (геlation - ағылшын ... ... ... қатынас ұғымы) мәліметтер қоры болып табылады. Мәліметтер қорын басқару ... ... ... мәліметтер қорын құру, мәліметтерді өңдеу, қандай да бір шарт ... ... ... қордан мәліметтерді таңдау, қор негізінде әр түрлі формалардың есеп ... ... ... (отчет) құруды жүзеге асырады. Деректер қоры-ақпараттық жүйелердің маңызды құрамдас бөлігі ... ... ... табылады. Ақпараттық жүйе өз алдана басқару функсиясын орындау үшін ... ... ... алуан денгейдегі жұмыстарды ақпаратпен жабдықтаған объект туралы ақпаратты жинау, ... ... ... қайта өңдеу бойынша қатынас жүйесі білдіреді. Деректер қоры деп- компьютер ... ... ... сақтайтын, арнайы түрде ұйымдасқан, өзара байланысқан мәліметтер жиынтығын айтамыз. Ақпараттық ... ... ... мысалына: банктік жүйелер, кәсіпорындарда, автаматты түрде басқару жүйелері, ... ... ... немесе темір жол билеттерін, мейрамхана номерлерін алдын ала белгілеу ... ... ... тағы басқа жатады. Пайдалану облысы бойынша келесі кластарды бөліп айтуға ... ... ... зерттеуге арналған; 2)Автаматалған жобаларға арналған; 3)Ұйымдастырушы басқарудағы ақпараттық жүйелер; 4)Техналогиялық процесорды баспаға ... ... ... қорын басқару жүйесін көптеген қолданушылар деректер қорын құру, енгізу ... ... ... пайдалану, және програмалау құралдардың жиынтығын айтады. Деректер қоры дегеніміз– ... ... ... сақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Бұл деректер қорының құрлымына ақпаратпен ... ... ... оларды ұйымдастыруға, қолдануға арналған тәсілдер мен әдістер кіреді. Деректер ... ... ... деректер қорын басқару жүйесімен (ДҚБЖ) тығыз байланысты. Бұл программалық ... ... ... кешені жаңа қордың құрылымын құруға, оны деректермен толтыруға, мазмұнын ... ... ... және ақпаратты визуалдандыруға арналған. Қор ақпараттарын визуалдау дегеніміз берілген ... ... ... бойынша экранға шығаратын мәліметтерді таңдап, оларды белгілі бір ретке ... ... ... безендіріп артынан баспаға немесе байланыс каналдарына беруді айтамыз. Әлемде ... ... ... қорын басқаратын көптеген жүйелер бар. Мәліметтер қорында екі өлшемді кестенің ... ... ... жазбалар деп, бағандары өрістер деп аталады. Дәлірек айтқанда мәліметтер ... ... ... кестедегі әрбір жол жазба болып табылады, ал жазба бірнеше ... ... ... бөлінеді [1]. Қазіргі уақытта көптеген ұйымдардың ... ... ... сәтті жұмыс істеуі үшін, оларға ... ... ... дамыған ақпараттық ... ... ... яғни автоматтандырылған деректер ... ... ... өңдейтін және басқаратын бағдарламалар керек. Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) ... ... ... дегеніміз деректер қорының жұмысын ұйымдастыруға арналған программалардың бүтін бір ... ... ... жүйелердің қазіргі заманғы түрі - деректер банкі, яғни: • есептеу жүйелері; • деректер ... ... ... басқару жүйелері (ДҚБЖ); • бір немесе бірнеше деректер базасы; • қолданбалы бағдарламалардың жинағы Деректер ... ... ... ақпараттың сақталуын қамтамасыз етеді және ол арқылы деректерді тез ... ... ... оңай алуға болады. Деректер қорын қарап шығу, оны сұрыптау, ... ... ... құру арқылы түрлендіру, жаңарту жұмыстарын атқаратын және оның қолданбалы ... ... ... әрекеттестігін қамтамасыз етуге арналған бағдарламалар мен тілдік құралдарының жиыны. Деректер ... ... ... басқару жүйесі ақпарат пайдаланушының сұранысына сәйкес толық, нақты, жинақы ... ... ... керек. Деректер қорының басқару жүйелері атқаратын қызметіне қарай дербес немесе ... ... ... пайдаланушы болып бөлінеді. Компьютерде жұмыс істейтін дербес ДҚБЖ жергілікті деректер ... ... ... құруға мүмкіндік жасайды. Дербес ДҚБЖ-ға Раrаdох, dВаsе, FохРrо, Ассеss ... ... ... болады. Көп пайдаланушы ДҚБЖ «клиент-сервер» архитектурасында қызмет ететін ақпараттық жүйелерді ... ... ... мүмкіндік жасайды. Көп танылатын болып Оrасlе, Іnfоrmіх, SуВаsе, Місrosoft ... ... ... Server, ІntеrВаsе есептелінеді. Қазіргі тіл құралдар құрылымына кіретіндер: • деректердің ... ... ... құрылымын сипаттауға ... ... ... арналған деректерді сипаттау тілі; • енгізіу, жетілдіру, сұрыптау сияқты деректермен жүргізілетін ... ... ... орындауды қамтамасыз ететін деректерді басқару тілі; - құрылымдық сұраныстар ... ... ... (SQL – Structured Query Language), деректерді басқару және ... ... ... көптеген бағдарламалық жабдықтардың деректер ... ... ... стандартты қатынас құру құралы болып саналады. - үлгі бойынша құрастырылған ... ... ... тілі (QВЕ - Quеrу Ву Ехаmрlе), деректер базасына ... ... ... жіберілген сұраныстарды құрастыруды қамтамасыз етеді. Қолданбалы бағдарламалар немесе қосымшалар, ... ... ... базасындағы ақпараттарды өңдеуге арналады. Бұл жұмыс істеуші адамның нақты ... ... ... орындайтын кестелік бағдарлама. Кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа ... ... ... барлығы жатады. Нақты мағынада айтылса, оған мәтіндік процессорды, деректер ... ... ... электрондық кестені т.б. жатқызуға болады. МS Ассеss реляциялық деректер қорының ... ... ... жүйесі болып табылады. Ассеss-тің көмегімен келесі әрекеттерді орындауға болады: - мәліметтерді ... ... ... еңгізіп, оларды іздеу; - белгілі бір критерийлерге байланысты мәліметтерді шығару; - форма және ... ... ... құру; - графиктер және диаграмма құру. ... ... ... Ассеss негізгі объектілері: - кестелер - сұраныстар - формалар - макростар - модульдер - есептер (отчеты) Ассеss негізгі ерекшеліктері: - форма ... ... ... есептерде модульдерді жою арқылы форма мен есепті жеңілдету, бұл бірнеше ... ... ... және есептердің ашылуын женілдетеді; - барлық жазбаларды біркелкі өңдеп, серверге сұранысты жіберу мүмкіндігі; Асtive ... ... ... элементінің өндіруді көбейту; - НТМІ форматындағы файлдар тізімдерімен немесе кестелермен импорт ... ... ... байланыс орнату; - гиперссылканы қолдану; - репликамен жұмыс жасау; - интернетте жұмыс жасау. 1.1 Деректер қорының ... ... ... – дегеніміз деректер қоры қандай да бір файлының көшірмесін ... ... ... айтады. Яғни объектілердің және мәліметтердің арасындағы жаңалынған файлдарының алмасуының ... ... ... құру процессі. Деректер қорын репликациясын келесі түрде орындауға болады: 1. Ассеss менюінде ... ... ... командасы бойынша; 2. Сілтеуіш программа көмегі арқылы; 3. МS Office пакетінде репликация Диспетчерін ... ... ... арқылы; 4. DАО мәліметтеріне программаланған объектілерді қолдану арқылы. Репликацияны ... ... ... Ассеss немесе Windows - та жұмыс жасаған кезде орындауға ... ... ... Ассеss-те ашылған деректер қорында Сервис/Репликация/Синхронизация командасын орындауымыз қажет. Синхронизация ... ... ... репликаның орналасуын анықтауға болады, оның көмегі арқылы ашылған деректер ... ... ... синхронизациялаймыз және де жиындар репликасының статусын өзгерту. Синхронизацияланған репликалардың ... ... ... өзгерту үшін тышқанмен қажетті жалауды белгілесек жеткілікті. Windows - та ... ... ... жүйелі Портфель папкасы көмегі арқылы орындалады. Портфель терезесін ашу ... ... ... стөлінде тышқанның сол жақ пернесін екі рет басу арқылы ... ... ... Портфель папкасында сақталынған репликаларды жаңарту үшін Портфель папкасында Барлығын ... ... ... командасын орындау. 1.2 Деректер қорының модельдері. ДҚБЖ 1. Иерархиялық модель ... ... ... мәліметтер арасындағы байланысты реттелген графтар арқылы сипаттауға болады.Қандайда бір ... ... ... тілінде ерархиялық деректер қоры құрылымын есепатау үшін тармақ мәліметтер ... ... ... пайдалынылады. 2. Желілік модель - мәліметердің элементерінің еркін графтар ... ... ... өзара байланыстын білдіреді. Желік деректер қорының схемасын сипаттауға екі ... ... ... пайдалынылады: жазба және байланыс. 3. Реляциялық модель - мәліметтердің ... ... ... моделін JBM фирмасының қызметкері Эдгар Код ұсынған және ол ... ... ... ұғымына негізделеді. Қатынас деп –картежзж деп аталатын элементтер жиының ... ... ... қатынасты бейнелеудің көрнекті формасы екі өлшемді кесте болып ... ... ... Постреляциялық модель - мәліметтердің постреляциялық моделі кестенің жазбаларында сақталған ... ... ... мәліметтердің бөлімбеушілік шектеуін алып тастайтын кеңейтілен реляциялық моделі болып ... ... ... Постреляциялық модель көп мәнді, яғни мәндерді ішкі мәліметтерден құралған ... ... ... тұрады. 5. Көп өлшемді модель - ол көп жүйелерге тадау ... ... ... және шешім қабылдау үшін ақпаратты желел өңдеуге мүмкіндік береді. Қордағы ... ... ... қарастыратын көп өлшемді тәсілі реляциялық деректер қорын пайдаланылады. Көп ... ... ... жүйелерге талдау жүргізу және шешім қабылдау үшін ақпараттық желі ... ... ... мүмкіндік береді. Обьектіге бағытталған деректер қоры құрамына тармақ түрінде ... ... ... мәліметтер. Бұл деректер қорының логикалық құрамының сырттай иерархиялық ... ... ... қоры ұсынылады. 6. Объектіге бағытталған модель - объектіге бағытталған модель ... ... ... түрінде беріледі. Объектіге бағытталған деректер қорының логикалық құрылымы сырттай ... ... ... деректер қоры ұқсас. Кестелерді байланыстырудың негізгі және қосымша кестелері болады. ... ... ... және қосымша кестелердің байланыс өрістері қалай анықталуына тәуелді. Жалпы ... ... ... жағдайда екі кесте арасында келесі 4 негізгі байланыстар түрі ... ... ... мүмкін: 1:1 - негізгі және қосымша кестелердің өрісітері кілтті болған ... ... ... құрылады, және мұндай екі кестенің кілттік өрістің мәндері қайталанылады; 1:К ... ... ... негізгі кестенің бір жазбасы қосымша жазбаның бірнеше жазбаға сәйкес ... ... ... кезде орындалады; К:1 - 1 немесе бірнеше негізгі кестенің жазбалардың ... ... ... жазбасы сәйкес келсе оны 1 көпке байланысы деп атайды; К:К ... ... ... негізгі кестенің бірнеше жазбалары қосымша кестенің бір неше жазбаларына ... ... ... келгенде орындалады. Деректер қорын жобалау техникасының жүйенің тиімділігі. Ақпараттық жүйелердің ... ... ... жұмыс жасауы олардың архетектурасына байланысты. Қазіргі уақытта клиент сервер ... ... ... пайдаланылады. Архетиктура коррпаративті деректер қоры және дербес деректер қоры қосатын ... ... ... желі. Соған қатысты бұл архетектура таратылған деректер қорының ... ... ... талап коррпаративті деректер қоры копьютер серверінде орналасады, ал дербес ... ... ... қоры коррпаративті деректер қоры клиенті болып табылады. Ақпараттық жұйелердің ... ... ... сервер архитектурасы бойынша ұйымдастырудың артықшылығы орталықтардан сақтау, ... ... ... көрсету үйлесімдігі, жалпы коррпаративты ақпарат ұйымы болып табылады. Деректер қоры ... ... ... - aқпараттық жүйелердің өңделетін обьектісі, қоршаған ортаның белгілі бір ... ... ... немесе бір пән аймағының нақты обьектілері жайлы берілген мәліметтер ... ... ... Екі өлшемді кестелерден, яғни жолдар мен бағаналардан тұратын мәліметтер ... ... ... реляциялық база болып саналады. Деректер қоры басқару жйесі (ДҚБЖ)-көлемді мәліметтер ... ... ... тұтыншыларға ыңғайлы түрде бейнелеп, белгілі бір форматта сақтап қана ... ... ... оны ары қарай өңдеуге арналған программалар кешені. Microsoft Access-Windows ... ... ... жұмыс істейтін, 32-разрядты, реляциялық МББЖ, мұнда бір мезетте ... ... ... бірнеше мәліметтер базасының кестелерімен қатар жұмыс істей беруге ... ... ... Реляциялық мәліметтер құрылымын қарапайым етіп құрастырып, жұмыс істеуді жеңілдетуге ... ... ... береді. Access кестесін басқа кампьютердегі немесе сервердегі мәліметермен байланыстыруға ... ... ... де мұнда Paradox немесе Dbase МББЖ-лерінда жасалған мәліметтерді пайдалана ... ... ... болады. Access мәліметтері Excel кестелермен де оңай мәлімет алмаса ... ... ... Windows-технологияның барлық мүмкіндіктерін сүйемелдейді және оның тұтынушының жұмыс істеуіне ... ... ... графикалық интерфейсі бар. 1) Кестелер - мәліметерді сақтау үшін жасалған, ... ... ... (бағаналардан) және жазбалардан (қатарлардан) тұратын мәліметтер. Кесте(Tables) - мәліметтер базасымен ... ... ... істеуге арналған негізгі объект, мәліметтер жиыны. Ол өрістер (поля) ... ... ... жазбалардан (записи)тұрады. Жазба(Record) - кестенің бір қатары, яғни жолы. Ол ... ... ... мәліметтерін сақтайтын негізгі блок болып табылады. Жазба сипатталатын бір ... ... ... туралы толық мәлімет береді. Өріс(Field) - кестедегі бағана немесе тік ... ... ... Access-те өріс мәліметтерін сипаттайтын оның бірсыпыра қасиетері болады. Енгізу ... ... ... деп басқару элементі ретінде мәлімет енгізілетін бір бағанадағы жолды ... ... ... оған пернелер арқылы мәндер енгізіледі. Санауыш - кестедегі жазбалардың реттік ... ... ... орналасатын өріс. 2) Сұраныс(Queries) - жұмыс істеуші адамның керекті мәліметерді ... ... ... немесе бірнеше кестеден белгіленген шарттарға байланысты таңдап алу тәсілі. ... ... ... алу жолымен сұраныс беру арқылы кестедегі мәліметтерді жаңартуға, жоюға, ... ... ... немесе бұрынғы кестелер негізінде жаңа (виртуальды) кестелер құруға ... ... ... Access-те сұраныстардың бірнеше түрі бар. 3) Форма(Forms) - мәліметенді экранда ... ... ... жолы немесе оларды басқару мүмкіндіктері, яғни өзара байланысқан мәліметерді ... ... ... ыңғайлы түрде бейнелеуге, қарауға немесе енгізуге, қарауға немесе енгізуге ... ... ... тәсілдер. 4) Есептер (Отчеты) - мәліметерді баспаға шығарып қағазда бейнелеу ... ... ... яғни қағазға басып шығаруға арналған тәтижелік құжаттар. Конструктор - мәліметтер ... ... ... обьектінің (кестелер, сұраныстар, формалар, басылымдар, макростар, модульдер) қасиеттерін ... ... ... режимі. Шебер(Wizards-Мастер) - белгілі бір мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын біртіндеп ... ... ... программа. Шеберлер оны орындайтын адаммен сұхбаттасу (диалог) ісін атқара ... ... ... мәліметерді программаға енгізуді қамтамасыз етеді. 5) Макростар(Modules) - Visual Basic ... ... ... Application (VBA) тіліндегі программалар сақталады және олар қолданбалы программаларды ... ... ... кезінде стандартты емес процедураларды іске асыру үшін жасалады. Access-те тұтынушыға ... ... ... есептерін ойдағыдай шағаруға мүмкіндік беретін әртүрлі диалогтық құралдар бар, ... ... ... меню командаларды, саймандар тақтасындағы батармалар, суырылып шығатын түсініктемелік сөздер, ... ... ... (Design), Шебер(Wizards) программалары жатады. Access деректер қорын басқару жүйесін ... ... ... істеу тәсілдері Windows ортасындағы графикалық объектілермен (терезе, тізім, ... ... ... қосқыш, жалауыша, батырма, тағы сол сияқты), жұмыс істеу тәрізді ... ... ... аралық байланыстың схемасы Тапсырыстар кестесіндегі кілт өрісі – тапсырыстар коды ... ... ... Онда кім, қашан, қандай бағаға нені тапсырғаны туралы айтылады. ... ... ... тағы да қай жұмысшы тапсырманы іске асырғаны туралы білуге ... ... ... Бір жұмысшы көп тапсырманы қабылдай алмағандықтан тапсырыстар кестесінде қызметкер ... ... ... өрісі не бірігей, не кілт өрісі бола алмайды, бірақ ... ... ... қызметкер кестесінде бұл өріс бірігей болады. Мұндай кестелерді реляциялық ... ... ... байланысқан кестелер деп аталады. Сәйкесінше, байланысқан кестелермен жұмыс жасай ... ... ... басқару жүйелерін реляциондық ДҚБЖ деп атайды, ал деректер схемасын ... ... ... әдебиеттерде реляциондық қатынасты схема деп атайды. Деректер схемасын жасап болғаннан ... ... ... техникалық тапсырманың «қағаздық» кезеңі бітеді. Бұл схеманы жұмыстың тапсырушысымен ... ... ... келістіру керек, содан кейін барып деректер қорын құруға кірісуге ... ... ... Бірақ мынаны ұмытпау керек, жобаны жасау барысында жұмысты тапсырушының ... ... ... жаңа идеялар келіп отырады. Жобалаудың барлық кезеңінде ел бір ... ... ... мекеменің барлық жаңа бөлімдері мен қызмет ету орындарын кіргізуге ... ... ... Тапсырушының барлық тілектерін орындау мүмкіндігі көбінде деректер қорын жасаушының ... ... ... дәрежесімен анықталады. Егер деректер схемасы дұрыс болса, қорға жаңа ... ... ... қосу қиын емес. Ал егер қордың құрлымы тиімсіз болса, ... ... ... қиын сынақтан өтіп, тапсырушымен қайшылыққа ұшырайды. Орындаушы мен тапсырушының ... ... ... қайшылық әр қашан орындаушының мамандық дәрежесінің төмендігін көрсетеді. Сондықтан ... ... ... қорын алдын ала жобалау кезеңін негізгі кезең деп санау ... ... ... Оның табысты болуынан, деректер қорының қаншалықты ыңғайлы болатыны және ... ... ... онымен жұмыс істеуі тәуелді болады. Егер қолданушылардың оған ... ... ... болмаса, бұл олардың төмен дәрежелі қолданушылар болғаны емес, қорды ... ... ... мамандық дәрежесінің төмен болуының айғағы. Деректер қорын алдын ала жобалау ... ... ... кезеңде аяқталады және келесі кезеңде оны тікелей компьютерде іске ... ... ... басталады. Осы кезден ДҚБЖ– мен жұмыс жасау басталады. Біздің ... ... ... біз Microsoft Access 2002 ДҚБЖ–н қарастырамыз. Гиперсілтеме туралы жалпы түсінік Гиперсілтеме ... ... ... торының документтеріне немесе жергілікті желілерге тез арада өтуге мүмкіндік ... ... ... Ассеss деректер қорындағы байланыс өрісі. Гиперсілтеме файлдағы орынға интернеттегі ... ... ... интернет желісіндегі НТМІ парағына көшуге мүмкіндік беретін үсті ... ... ... асты сызылған мілімет немесе сурет. Деректер қорын қорғау. Деректер қорын қорғаудың ... ... ... түрі бар: парольмен қорғау; қолданушы деңгейінде қорғау; шифрлеу. Паролді қорғау ең ... ... ... және деректерді қорғаудың жеткілікті құралы болып табылады. ... ... ... парольді деректер қорының паролі деп атаймыз. Парольды білсе қолданушы ... ... ... ашып, әртүрлі өзгеріс жасай алады. Деректер қорында репликация орындайтын ... ... ... онда парольмен қорғауға болмайды. Ассеss- те деректер қорының паролін өзгерту ... ... ... жоқ, сондықтан парольды өзгерту үшін оны алдымен жою және ... ... ... пароль еңгізу қажет. Деректер қорында кестелерді байланыстырғанда парольмен қорғау ... ... ... туғызады. Қолданушы деңгейінде қорғау бір деректер қорымен бірнеше қолданушы немесе ... ... ... қорының объектілеріне әртүрлі құқығы бар қолданушылар тобы жұмыс жасаған ... ... ... қолданылады. Қолданушы деңгейінде қорғау жеке компьютерде және жергілкті желілерде ... ... ... болады. Қолданушы деңгейінде қорғау жүйесінің негізгі мақсаты: деректер қорының ... ... ... қатынау құқығын бақылау. Қолданушы деңгейінде қорғауды орнату , парольмен ... ... ... қиынырақ. Ассеss-те шифрлеу құралдары деректер қорының файлдарын кодтайды. Парольмен қорғалмаған ... ... ... қорын шифрлеудің қажеті жоқ, өйткені осы немесе басқа Ассеss ... ... ... орнатылған компьютерде оны әрбір қолданушы шифрден шығарып алуы мүмкін. Қолданушы ... ... ... деректер қорын жәй шифрленбеген деректер қоры сияқты ашуға және ... ... ... мүмкіндігі бар. Ассеss- те шифрлеуді деректер қорының файл стандартты ... ... ... өзгертуге қолданады 1.3 Microsoft Office Access 2007 интерфейсі Office Access 2007-нің ... ... ... қолданбамен жұмыс істеуге арналған бірқатар элементтер бар. Office Access ... ... ... жаңа интерфейсінің элементтері мыналар: «Microsoft Office Access- пен жұмысқа ... ... ... терезесі Лента Командалар парақшасы Командалардың контекстілі парақшасы Тез қатынау ... ... ... Өту аймағы Документтер парақшасы Құрал- саймандардың мини панелі «Microsoft Office ... ... ... пен жұмысқа кірісу» терезесі При запуске приложения Office Access 2007 ... ... ... Windows-тің Пуск менюінен немесе жұмыс үстеліндегі ярлыкты шерту ... ... ... жүктегенде «Microsoft Office Access-пен жұмысқа кірісу» терезесі ашылады. Ол ... ... ... Office Access 2007-де жұмысты неден бастауға болатыны көрсетіледі. 1.1 сурет. ... ... ... Office Access терезесі Лента Лента меню мен құрал- саймандар панелін алмастырады ... ... ... Office Access 2007-нің негізгі командалық интерфейсі қызыметін атқарады. Лентаның ... ... ... артықшылығы онда берілген жұмысты атқаруға қажет құралдардың барлығы орналасады. ... ... ... версияларда бұл құралдар менюде, құрал- саймандар панелінде, есептер ... ... ... және интерфейстін басқа компоненттерінде орналасатын. Мәліметтер базасын ашқанда лента Office ... ... ... 2007-нің негізгі терезесінің жоғарғы жағына орналасады. Онда белсенді парақшаның ... ... ... көрінеді. 1.2 сурет. Парақша командалары Кесте 1.1 Лентада бірқатар командалары бар ... ... ... орналасады Командалар парағы Атқаратын қызыметтері Негізгі (Главная) Басқа көріністі таңдау Алмастыру буферінен орнату ... ... ... көшіру. Ағымдағы қаріптің қасиетін белгілеу Ағымдағы қаріпті түзетуді орнату MEMO жолы» типті ... ... ... RTF форматын қолдану Жазбалармен жұмыс (командалар: жаңарту, құру, сақтау, жою, ... ... ... рфография, қосымша). Жазбаларды сорттау және таңдау Жазбаларды іздеу. Құру (Создание) Жаңа бос кесте ... ... ... шаблоны негізінде жаңа кестені құру Создание нового списка на узле ... ... ... түінінде жаға тізімді құру жіне осы тізіммен байланысқан міліметтер ... ... ... кестені құру Кесте 1.1 жалғасы Конструктор режимінде жаңа кесте құру Белсенлі кесте ... ... ... сұраныс негізінде жаңа форманы құру Жаңа тәуелсіз кесте немесе диограма ... ... ... кесте немесе сұраны негізінде жаңа есепті құру Жаңа сұранысты, макросты, ... ... ... мадульді және класс модулін құру Сыртқы мәліметтер (Внешние данные) Сыртқы мәліметтерді ... ... ... немесе импорт Мәліметтер экспорты Электрондық почта арқылы мәліметтерді жинау және жаңарту SharePoint ... ... ... тізімдерімен жұмыс Сақталған импорт экспорт операцияларын құру Мәлміттер базасының кейбір немесе ... ... ... бөліктерін SharePoint- тың жаңа немесе бұрын құрылған түйініне ... ... ... базасымен жұмыс (Работа с базами данных) Visual Basic редакторын іске ... ... ... немесе макросты орындау Таблицалар арасындағы қатынасты құру және қарау Қасиеттер ... ... ... объектілердің тауелділігін Көрсету/тығу Архиварусты іске қосу немесе жылдамдықты тексеру Мәліметтерді ... ... ... SQL Server-ге немесе Access мәліметтер базасына ауыстыру Байланысқан кестелер ... ... ... іске қосу Управление надстройками Access баптамаларын басқару Создание или изменение модуля ... ... ... Basic для приложений (VBA) қолданбасына Visual Basic модулын ... ... ... немесе өзгерту Командалардың контекстілі парақшалары Стандартты парақшалардан басқа Office Access ... ... ... қолданушы интерфейсінің жаңа элементі- контекстілі парақша қолданылады. ... ... ... байланысты (қолданушы жұмыс істейтін объектіге байланысты) командалардың стандартты парақшаларының ... ... ... контекстілі парақшалар орналасуы мүмкін. Тез қатынау панелі Терезесінің үстінде орналасқан кішкентай ... ... ... Ол командаларға тез қатынауды қамтамассыз етеді. Үнсіз келісім бойынша ... ... ... көп қолданылатын Сохранить, Отменить және Вернуть командалары орналасады. ... ... ... қатынау панелін баптап оған басқа да керек командаларды орналастыруға ... ... ... сурет. Тез қатынасу панелі Өту аймағы Жаңадан құрылған немесе бұрын құрылған ... ... ... базасын ашқанда оның объектілерінің аттары Өту аймағында пайда болады. ... ... ... базасының объектілеріне кестелер, формалар, есептер, беттер, макростар және модульдер ... ... ... Өту аймағы Access-тің алдынғы версияларындағы мәліметтер базасының терезесін ... ... ... 1.5 сурет. Мәліметтер базасы Документтер парқшасы Office Access 2007-ден бастап ... ... ... экран бетінде бейнелеу үшін бірін бірі жабатын терезелердің орнына ... ... ... парақшасын қолдануға болады. 1.6 сурет. Документтер парақшасы Құрал саймандардың мини-панелі Office ... ... ... 2007 –те көп қолданылатын командалардың бірі – мәтінді форматтау. ... ... ... алдынғы версияларында мәтінді форматтау үшін менюді немесе құрал ... ... ... панелін жиі қолдану керек болды. Office Access 2007-де мәтіндерді ... ... ... саймандардың мини панелі арқылы онай форматтауға болады. Форматтауға қажет ... ... ... таңдағанда оның жаңында автоматты түрде құрал саймандардың ини панелі ... ... ... болады. Курсорды жақындатқан сайын панель айқын көріне бастайды. Курсорды ... ... ... тастаған сон панель ақрын ақрын жойыла бастайды. 1.7 ... ... ... Құрал-саймандар панелі Көмек Сұрақ пайда болған жағдайда көмекті F1 пернесін ... ... ... арқылы немесе лентаның оң жағындағы сұрақ белгісін шерту арқылы ... ... ... болады. 2 «МАТЕМАТИКА ЖӘНЕ ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ» ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ Математика және ... ... ... факультеті декректер қорында осы факультет жайлы, оның қызыметкерлері мен ... ... ... жайлы ақпарат сақталады. Ең алдымен мәліметтер базасын жасау үшін ... ... ... жүктейік. Ол үшін Пуск=>Программы=> Microsoft Office=>Microsoft Office Access ... ... ... командасын орындаймыз (2.1 сурет). 2.1 –сурет. Microsoft Office ... ... ... 2007-ні жүктеу 2.1 Кестелер құру Ассеss кесте құрудың бес амалы бар. ... ... ... режимі - конструктор режимі - кестелер шебері - кестелер импорты - кестелермен байланыс. Кесте режимін қолданып «Физика кафедрасы ... ... ... кестесін құрайық. Ол үшін Создание=>Таблица командасын орындаймыз да кестеге ... ... ... мәліметтерді енгіземіз. Мәліметтерді енгізіп болғаннан кейін бағананың үстінен тышқанның ... ... ... жағын шертіп ашылған контекстілі менюден Переименовать столбец командасын таңдаймыз. ... ... ... сурет) 2.2 -сурет. «Физика математика кафедрасы қызыметкерлері» кестесі Кестені конструктор ... ... ... құру кезінде алдымен жаңа кестенің өрістерінің аттарын беріліп, олардың ... ... ... анықталады(2.3-сурет). Содан кейін құрылған кестеге ат беріледі, оны сақтағаннан ... ... ... Ашу(Открыть) түймешігін шерту арқылы аттары тағайындалған бос өрістер ... ... ... Оған сәйкесінше мәліметтер енгізе отырып, кесте толтырылады (2.4-сурет). Осы ... ... ... қолданып «Барлық студенттер» кестесін құрамыз. Конструктор режимін ашу үшін ... ... ... таблиц командасын орындаймыз. Кесте 2.1 Microsoft Access- те мәліметтердің келесі типтері ... ... ... типі Сақтайды өлшемі Мәтіндік (Текстовый) Алфавитті-сандық символдар 255 символға дейін. МЕМО жолы Алфавитті-сандық символдар ... ... ... символдан аса) немесе форматталған мәтін. 255 символдан асатын мәтіндер үшін ... ... ... форматталған мәтін үшін қолданылады. 1 гигабайт символға дейін немесе ... ... ... гигабайт жад Сандық Сандық айнымалы (бүтін және нақты). Өрнектерде қолданылатын сандық ... ... ... сақтау үшін қолданылады. 1, 2, 4 и 8 байт ... ... ... 16 байт (репликация коды қолданылсса). Екі мәннін бірін ғана сақтай ... ... ... жолдар үшін қолданылады. репликация коды қолданылсса ысалы «Йа» және ... ... ... немесе True және False. 1 бит (8 бит = ... ... ... байт). OLE объектісі жолы OLE-объектісі немесе басқа екілік мәліметтер. Microsoft Windows- тың ... ... ... қолданбаларының OLE-объектілерін сақтау үшін қолданылады. 1 Гбайт-қа дейін. Кірістірілген (Вложение) Сурет, ... ... ... екілік файыл, Microsoft Office файылдары. Сандық бейнелен мен кезкелген екілік ... ... ... түрін сақтауа арналған мәліметтердің стандартты типі Қысылған кірістер үшін— 2 ... ... ... Қысылмаған кірістер үшін шамамен 700 Кбайт Гиперсілтеме Гиперсілтемелер 1 гигабайт символға ... ... ... немесе 2 гигабайт жад Мастер подстановок Мәліметтер типі болып есептелмейді тек ... ... ... мастер подстановокты шақырады. Осы ретпен «Информатика қызыметкерлер», «География және ... ... ... қызыметкерлер», «Информационные системы қызыметкерлер», «Топтар» және «Химия және биология ... ... ... кестрелері құрылады. Олардың жалпы көрінісі 2.5-суретінде көрсетілген. 2.2 Сұраныстар құру Сұраныс ... ... ... немесе бірнеше кестелерден қолданушылардың шартына байланысты таңдалатын мәлімет. Сұраныс ... ... ... немесе басқа кестелерден алынған өрістерден тұратын уақытша пайдалануға арналған ... ... ... құруға мүмкіндік береді. Кестелерді сұраныс арқылы байланыстырамыз. Ол үшін сұраныс ... ... ... басып сұраныс конструктор режимінде құру батырмасын ... ... ... арқылы немесе сұранысты шебер режимінде құруға болады. Конструктор ... ... ... құрамыз. Ол үшін сұраныс конструктор режимін құру батырмасын екі ... ... ... шертіледі. Сол кезде таблица қосу терезесі ашылады. Бұл терезе ... ... ... мәліметердің тақырыбын таңдалады және қосу (добавить) батырмасын басамыз. ... ... ... шебер (мастер) көмегімен құрамыз. Осы сұраныс режимінде сұраныс ... ... ... үшін осыған арналған Шебер іске қосылады, өрістерін таңдап ... ... ... негізінде жасалады. Қалауымызша режимдердің бірін таңдап, 2.6-суретінде көрсетілгендей сұраныстарды құрастырамыз. Сұраныстың ... ... ... шартына қалауымызша тік жақша орналастырып, өзгерістерді сақтаған кейін, осы ... ... ... қайта ашқан кезде келесідей диалогтық терезе ашылады. 2.3 Формалар құру Алдымен ... ... ... құрылады. Кестелер құрылып болғаннан кейін қажетті мәліметті алуды ... ... ... объектілер жасалады. Кестелер мен сұраныстар барлық мәліметтерді сақтай алады, ... ... ... олардың көмегімен жұмыс істеу ыңғайсыз. Сондықтан форма жасау керек. “Математика ... ... ... жаратылыстану факультеті” ақпараттық жүйесінің бастапқы формасы төмендегідей: 2.10- сурет. ... ... ... терезесінің жалпы көрінісі Форманы құру үшін Создание=>Конструктор форм камандасын орындаймыз. Форма ... ... ... үшін келесі басқару элементтері қолданылады: 2.11-сурет. Басқару элементтері Олар форманы ... ... ... кезінде пайда болатын Лентадағы Конструктор парақшасында орналасады. Негізгі формадағы батырманы ... ... ... арқылы басқа формаларға өтуге болады. (2.12-сурет). 2.12- сурет. “Ақпараттану ... ... ... информатиканы оқыту әдістемесе кафедрасы” формасы Форма құрылғаннан кейін ендігі кезекте ... ... ... жасалынады. 2.4 Макростар құру Макрос – ДҚБЖ-мен жұмыс жасағанда қайталанылатын ... ... ... автоматтандыру үшін және программалау жолы арқылы жаңа функцияны құру ... ... ... арналған объектілер категориясы. MS Access ДҚБЖ-де макростар ДҚБЖ-нің ішкі ... ... ... тізбегінен тұрады және қормен жұмыс жасауды автоматтандырудың бір құралы ... ... ... табылады. Макрокоманда – бұл белгілі бір әрекетті орындауға бағытталған ... ... ... құру үшін Создание =>Макрос командасы орындалады. Ашылған терезедегі Макрокоманда ... ... ... сәйкес команда таңдалады. Ал астынғы жолда орналасқан Аргументы макрокоманды ... ... ... таңдалған макрокомандаға сәйкес аргументтер беріледі. Мысалы «Ақпараттану және информатиканы ... ... ... әдістемесе кафедрасы» формасын жабу макрокомандасын құрайық ол үшін келесі ... ... ... қолданамыз: 1. Создание =>Макрос 2. Макрокоманды тізімінен Закрыть командасын таңдаймыз 3. Аргументы макрокоманды аймағындағы өрістерге ... ... ... мәндерді береміз: • Тип объекта- Форма • Имя объекта – Ақпараттану және ИОӘ ... ... ... Подсказка 4. Макросқа ат беріп сақтаймыз 2.13 –сурет. «Ақпараттану және ИОӘ кафедрасы» ... ... ... жабу макросының конструктор режиміндегі түрі Осы әдіспен қалған макрокомандаларды құрамыз. 2.5 ... ... ... құру Есептердің де екі режимі бар: Конструктор режимі және Шебер ... ... ... көмегімен. Есептерді шебер көмегімен жасайық. Ол үшін шебер көмегімен ... ... ... режиімі батырмасын басамыз. Есептер терезесі пайда болады, ол терезеден ... ... ... беттен екінші бетке көшіру керек. Ол үшін терезеден бірінші ... ... ... мәліметтерді екінші беттерге >/>> батырмаларын басу арқылы жүргізіледі. Көшіргенен ... ... ... Келесі(Далее) түймешігін басу керек. Түймешік басылғаннан кейін топтастыру терезесі ... ... ... кейін Келесі (Далее) түймешігін басамыз. Келесі терезеде сұрыптау тәртібін ... ... ... терезесі ашады. Тәртібін таңдағаннан кейін Келесі (Далее) түймешігін басамыз. ... ... ... кейін макеттің түрін таңдау терезесі ашылады. Макет таңдалғаннан кейін ... ... ... стилін таңдаймыз. Бәрін жасап біткеннен кейін басылымға ат беріп ... ... ... ретпен бірнеше есептер жасауға болады (2.14-сурет). ҚОРЫТЫНДЫ Деректер қорын құру барысында ... ... ... Access мүмкіндіктерінің шектеусіз көп екеніне көз жеткіздік. Деректер қорын ... ... ... үшін көптеген тәжірибелер, теориялық және практикалық білім қажет екендігі ... ... ... Бірақ нәтижесі айтарлықтай жоғары және қандай да болмасын кез-келген ... ... ... қамтитыны, сапалы өнім алуға болатыны айқын. Ол мәліметерді енгізіп, ... ... ... әрі жеңіл пайдалануға арналған. Курстық жұмыстың барысында ақпараттар жүйесін жасаудың ... ... ... принциптері, жобалау сатылары рет-ретімен мысалдармен көрсетілді. Осы көрсетілген мысалдар ... ... ... түсіндірулер жаңа жүйе жасауға негіз бола алады. Деректер қорын құру ... ... ... оны қолданушыға неғұрлым әмбебап, түсінікті және қолдануға ыңғайлы етіп ... ... ... ұмтылдық. Сол үшін жүйенің объектілері анықталып, олардьң арасындағы байланыстар ... ... ... әр түрлі кестелерге ыңғайлы формалар құрылды. «312 АЖҚ» тобы деректер ... ... ... құру негізінде деректер қорын басқару жүйесінің қолдану аясы кең ... ... ... оның мәнінің жоғары болуын дәлелдеу. Жаһандану заманында жаңа ақпараттық технологиялар ... ... ... сайын дамып келе жатқандықтан үлкен ақпараттық жүйелерді басқару үшін ... ... ... автоматтандырылған деректер қорын құру мәліметтерді, ақпараттарды жинаудың, жобалаудың, алудың ... ... ... оны өңдеудің ең тиімді әрі жеңілдетілген түрі болып табылады. ... ... ... үшін ақпараттарды пайдалануға ыңғайлы деректер қорын құру бағдарламаларын меңгеру ... ... ... Сол үшін болашақта ДҚБЖ үшін арналған бұдан басқа бағдарламаларды ... ... ... қосымша басқа да ақпараттарды үйрену керек. Себебі қазіргі нарық ... ... ... мықты ақпараттық жүйелер маманына деген сұраныс жоғары. Сондықтан тек ... ... ... бар адамға ғана болашақта жоғары талапқа ие бола алады. Қорыта ... ... ... деректер қоры – бұл көптеген деректер қорын жеңілдетуге ... ... ... жасайды. Сондай-ақ бұл ыңғайлы және тиімді бағдарлама болып ... ... ... Тек деректер қорларын құру жүйелерімен жұмыс істеуді толық меңгергенде ... ... ... біз аз уақытта тиімді жүйе жасап шығара аламыз. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... Т.А. «Создание программирования баз данных средствами СУБД».М:Мир, 1991 2. Диго С.М. ... ... ... баз данных».М:Финансы и статистика, 1998ж 3. Савельев А. и другие «Создание ... ... ... использование баз данных», М: 1991ж 4. Голицына О.Л., Максимова Н.В., Попова ... ... ... «Базы данных», М: 2003ж 5. под ред. Хомоненко А.Д. «Базы данных». ... ... ... 2000ж 6. Стивен Копустейк «ACCESS шаг за шагом», М: Бином, 1998ж 7. Гончарова ... ... ... «ACCESS-97 в примерах», Питер, 1997ж 8. Системы управления базами данных и ... ... ... Справ. Изд/Наумов А.Н., Вендров А.М., Иванов В.К. и др.: ... ... ... ред. Наумова А.Н.М: Финансы и статистика, 1991ж 9. Четвериков В.Н. и ... ... ... Базы и банки данных Учебник для вузов по спец. ... ... ... ред. В.Н. Четверикова.М: Высш. Шк., 1987ж 10. Дейт К.Дж. Введение ... ... ... системы баз данных.: Пер. С англ. 6-е изд.К.: Диалектика, ... ... ... «Ақпараттану» Байғожанова Д.С. Талдықорған, 2006ж 12. Базы даных ... ... ... В.З. –Алматы: КазНТУ, 2003ж 13. Базы даных Microsoft ... ... ... Андерсен В. -М: ЭКОМ, 2001ж 14. Самоучитель Access 97/2000.Куперова Т.А. ... ... ... техника, 2001ж 15. СУБД Access для Windows 95 в примерах.Бекаревич ... ... ... Пушкина Н.В -ВНV- Санкт-Петербург, 1997ж 16. «Талдықорған театры» Сығай ... ... ... – «Дөйт-Принтхаус» баспа үйі, 2006ж