... ... ... ерте заманда пайда болды, олар
... ... ... өндірісінің дамуындағы бірден-бір шарты
... ... ... өнімі болып табылады. Тауар -бұл
... ... ... сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек
... ... ... Заттың тауарға айналуы, ақшаның пайда
... ... ... объективті алғы шарттарды құрастырады. Бір
... ... ... кез келген зат тауар бола
... ... ... алмайды. Егер тұтыну құны өз
... ... ... алушысын таппаса немесе қоғам тарапынан
... ... ... мойындалмаса мұндай бұйым тауарлы формаға
... ... ... ие емес, өйткені оның қоғамға
... ... ... қажеті шамалы. Алғашқы қауымдық құрлыс
... ... ... бір тауардың басқа бір тауарға
... ... ... кездейсоқ аййырбасталу барысында айырбас құнының
... ... ... жәй немесе кездейсоқ
... ... ... қолданылады.
Тауар өндірісінің
... ... ... өсіуіне байланысты неғұрлым жиі
... ... ... тауар барлық басқа тауарлардың
... ... ... өзара айырбастау құрамы
... ... ... бола бастады. Осыдан келіп құнын
... ... ... толық немесе кең
... ... ... формасынан жалпы құндық
... ... ... және осы тауарлар ақша
... ... ... аталады. Бір халықтың өзіне әртүрлі
... ... ... уақытттарында және әртүрлі халықтарда бір
... ... ... мезгілде әртүрлі эквиваленттер болады сонымен
... ... ... еңбек бөлінісінің нәтижесінде мал
... ... ... бөлініп шығуымен мал айырба с құрамына
... ... ... айналады.
2. Солтүстік халықтары ең бірінші тауар ретінде
... ... ... үшін жүнді пайдаланады.
3. Жылы теңіздердің
... ... ... мекендегендер айналыс құрал ретінде бақалшақ
... ... ... пайдаланады.
Өнермен жер иеленушілердің бөлінуімен эевмваленттің жетілуі
... ... ... бөлінушлік, бірігушілік, біркелкілік мінездемелері бар эквиваленттер
... ... ... болады. Бұл аз бұзылатын өсімдік өнімдері күріш,какао
... ... ... түріндегі .Жалпы эквивалент ретінде металда пайда
... ... ... Металл ақшаның артықтылығы біркелкі төзімді ұсақтанады.Металл ақшаның кең таралуымен
... ... ... есебінің салмақты жүйесі нақтылана түсті.Кейін келе металдың арасында
... ... ... рөлді алтын мен күміске өте бағаланды,өйткені олар жалпы эквивалент
... ... ... аса қажетті сапаға ие б.ғ.д.13ғ салмағы көрсетілген құймалар
... ... ... пайда болуы ақшаның құрылуындағы соңғы кезең болып табылады.Алтын жеке
... ... ... құралы болғанда монометализм леп аталады.Алтын мен күміс қатар жүрген
... ... ... бейметализм деп аталады.Ақшаның өмір сүруіндегі объективтік қажеттілік ол
... ... ... өндірісі және тауар айналысының болуына негізделеді кез-келген тауар айналысында
... ... ... айналыс құралы болып табылады.
Тауар және бір-бірімен бөлінбейді ақша айналысы
... ... ... онда тауар айналысында болады. Ақша жалпы бірдей
... ... ... ерекше тауар онда барлық басқа тауардың құны
... ... ... және оның делдал ретінде қатысуыменен тауар өндірушілер арасында
... ... ... өнімднрінің айырбасы үздіксіз жасалына береді.Ақша -өндіруімен бөлу процестерінде
... ... ... арасында белгілі бір экономикалық құжаттар қатынастарда
... ... ... тарихи даму үстіндегі экономикалық категория болып табылады.Экономикалық категория
... ... ... ақшаның мәні оның 3 қасиетінің бірігуі мен көрініс табады.
1. Жалпыға
... ... ... айырбасталу.
2. Айырбас құнының дербес формасы.
3. Еңбектің сырттық заттық өлшемі.
... ... ... Ақшаның пайда болуы мен мәні жайлы
... ... ... шешімін тапқан жоқ.Экономикалық мектеп өкілдерінің бірі ерте дүниедегі грек
... ... ... Аристотель ұсынған қағидаға сүйене отырып, ақшаны-белгілі шарт,адамдар арасындағы саналы
... ... ... нәтижесі ретінде бекіткен тауарды айыр-бастауға қажетті құрал ретінде қарастырған.Үшінші
... ... ... өзінің табиғаты бойынша алтын немесе күміске жататындығын айтқан.
Ақшаның пайда
... ... ... түсіндіру үшін, «тауар құны қатынасында қорытындылатын,құнның даму көрінісіне көз
... ... ... оның қарапайым терең байқалатын ьнйнесін, көзді алатын ақшалай түріне
... ... ... қарау керек.Сонда ғана оның жұмбақтығы да жойылады».
Тауардың айырбасталу
... ... ... құнның көрінісі төмендегідей түрге ие болады:алғашқысы жай немесе
... ... ... алғашқы қауымдық қоғамда бірінші ең ірі еңбек бөлінісінен соң,
... ... ... алғашқы қауым тайпасынан малшылар тайпасының бөлінуі арқылы пайда
... ... ... тайпалар малмен айналысса,ал екіншілері-жермен айналысты, сөйтіп өнімді айырбастау үшін
... ... ... негіз пайда бола бастады.
Барлық щаруашылық жүргізуші субъктілер өз
... ... ... қаражаттарын банкі мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері
... ... ... төлемдерін,әдетте , осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет
... ... ... Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген
... ... ... нақты ақшамен есептесуді жүзеге асырады.Ақша қаражаттарын сақтау үшін
... ... ... заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республиккасының банк
... ... ... банк шоттарын ашады.Банк шоттары-бұл банк мен клиенттер арасындағы келісім-шарттың
... ... ... көрсететін әдіс.Банк шоттары теңгемен де, шетелдік валютамен де жүргізіледі
... ... ... ол ағымдық, жинақтық және корреспонденттік болып бөлінеді.Корреспонденттік шоттар- банк
... ... ... банктер мен ұйымдардың кейбір операция түрлерін жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының
... ... ... ақшаны төлеу мен аударуды жүзеге асыруда келесі әдістерді:қолма-қол ақшаны
... ... ... төлем тапсырманы ұсынуды;чектерді беруді;вексельдерді немесе олардың индоссаменттері арқылы беруді;төлем
... ... ... пайдалануды;тікелей дебеттік банкі шоттарына аударуды;тапсырма-талап төлемдерін ұсынуды;инкассалық жарлығын
... ... ... заң актілерімен белгіленген басқа да әдістерін пайдаланады.
Ақшасыз есеп айырысудың
... ... ... негізгі нысандары: төлем тапсырма;чек; вексель; тапсырма-талап төлемдері; кеден мен
... ... ... қызметінің органдарының инкассалық жарлықтары болып табылады.
Төлеушілер мен алушылар
... ... ... есеп айырысу нысандарын келісім-шарт негізінде анықтайды,сондай-ақ олардың арасында
... ... ... талаптары мен міндеттемелерді зачетқа жатқыза алады.
