Бұқаралық ақпарат құралдарының қоғамдағы орны

... ... ... жоқ, қазіргі заманғы медиа саласының түбегейлі өзгеруі бір аймақ ... ... ... ғана емес, жаһандық құбылысқа айналғанын мойындамасқа болмайды. Сөз бейнесінің ... ... ... қауіпсіздік ұғымынан да биік факторға жеткенде шындық пен жауапкершілік ... ... ... шығары сөзсіз. Осы ретте, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың ... ... ... халқына Жолдауында: «Қоғамымызды демократияландыру процесіндегі бұқаралық ақппарат құралдарының орны ... ... ... ролін нақты айқындауымыз қажет. Ақппараттық кеңістікті дамыту бойынша жаңа ... ... ... туралы кеңінен ойластыруымыз керек»,– деп атап көрсетуі мемлекеттік биліктің ... ... ... обьективті ақппарат жеткізуіне және азаматтық қоғамды қалыптастыруға ықпал етуіне, ... ... ... саясатты тиімді және тепе-теңдік жағдайда жүргізуіне мейілінше ықпал ететін ... ... ... БАҚ ролінің қай кездегіге қарағанда да өзекті болып отырғанын ... ... ... демократияның біздің жолымыздың бастауы ғана емес, түпкілікті мақсаты екенін ... ... ... Осы орайда, бүгінде мәдениет саласындағы қызу полемика тудырып жүрген ... ... ... және батыстық авангардтық мәдениеттің өзара текетіресі де, ең алдымен, ... ... ... бұқаралық ақппарат құралдарының ұстанған бағытынан ерекше орын алып отырған ... ... ... екенін айтуымыз керек. Осыдан бірнеше жыл бұрын Ұлыбритания Премьер-министрі Энтони ... ... ... сайлаушылар алдында сөйлеген сөзінде «ұлт», «британдықтар», «Англия» деген сөздерді ... ... ... сөзінде 139 рет қайталағаны бар. Ал одан өзінің американдық ... ... ... асып түсе алатын Джордж Буш та басым түспесе, қалыса ... ... ... Вьетнам соғысы кезіндегі АҚШ-тың кең қанат жайған «Американы сүй, ... ... ... ол жерден біржолата кет!» деген ұранның кейінгі Ирак соғысы ... ... ... «Американы бәріміз болып қорғаймыз!» деген идеяға ұласқанын американдық эгоцентризмнің ... ... ... көрінісі демеске ылажың жоқ. Міне, осы жағдайда, біздің жас ... ... ... де негізін ұстап тұрған қазақ ұлтына да белгілі бір ... ... ... эгоцентризм қажеттігі аңғарылып тұрғандай. Ұлттық мақтаныш, ұлтжандылық – ұлттық ... ... ... астасып жатса, оны ұлтшылдық идеясымен шатастыруға әбестік. Керісінше, мұны ... ... ... деген ұғымды барынша ашып көрсететін патриотизмнің ізгі мұраттарымен байланыстырған ... ... ... кезде бұқаралық ақппарат құралдарында жаһандық ауқымдасудың жақындап келе жатқандығы ... ... ... жиі айтылуда. Бұл орайда, сол жаһандасуға ұлттық ерекшеліктері мен ... ... ... құндылықтарын көздің қарашығындай сақтаған Шығыстың ұлттық мақтаныш пен эгоцентризмге ... ... ... дәстүрлі мәдениетінің мықтап төтеп беріп келе жатқандығының куәсі болудамыз. ... ... ... рет осыдан небәрі оншақты жыл бұрын ғана әлемге «ақпараттық ... ... ... қоғам» туралы терминді жария еткен жапондықтардың өздері де қазіргі ... ... ... сол батыстың масс-мәдениетінің өз елінде тарауына белсенді қарсылық танытуда. ... ... ... шығатын қорытынды, «жер секілді алып деревняда» мекендеген барлық мемлекеттер ... ... ... түптің түбінде жаһанданудан қашып құтылмақ емес. Әңгіме, осынау алып ... ... ... дүрмегіне қай халықтың қай кезі ілесіп кетуінде немесе оған ... ... ... қандай деңгейде төтеп бере алуына болып отыр. Әйтеуір, жел ... ... ... сөнбеген алау сынды алты алаштың бірі, «мың өліп, мың ... ... ... қазақ халқының өзгешелеу тағдыры да, оның жас мемлекетінің ақпарат ... ... ... ұстанған саясаты да бүгінде өзгелерден басқашалау болатыны әмбеге аян. Ақпараттық ... ... ... қоғамды нығайту туралы ойлануымыз керек. Бұл жерде «мемлекет – ... ... ... өзара қарым-қатынасының басты негіздері серіктестік пен диалог болып табылады. ... ... ... өзіне ең алдымен, қазақстандық заңдарды жетілдіру, онда ақпарат кеңістігіндегі ... ... ... ауқымдымәселелердің мейілінше көрініс табуын қарастырамыз. Сондай-ақ, мемлекеттік тапсырыстың тиімділігін ... ... ... Қазақстанның біртұтас ақпатраттық кеңістігін нығайту, бәсекелестікті арттыру бойынша кешенді ... ... ... қабылдау, отандық медиа-рынокқа қаржыдан қолдау көрсету мәселелерін қамтиді. Ең ... ... ... – мемлекеттік органдар мен БАҚ арасындағы өзара тұрақты бірлесе ... ... ... етуді қамтамасыз ету болып табылады. «БАҚ туралы» заңды қайта қарау ... ... ... жүріп жатқан қазіргідей кезде республикамыздағы орыс тілді журналистердің БАҚ-тың ... ... ... алатын орны секілді маңызды мәселеден ауытқып, электронды БАҚ-тардағы мемлекеттік ... ... ... үлес салмағы төңірегінде ерекше пікір-талас тудырып отырғаны қынжылтпай қоймайды. ... ... ... келгенде, олардың «БАҚ туралы» заңды талқылау кезінде Қазақстандағы ақпарат ... ... ... қауіпсіздігі туралы мәселеге зер салмауы, немесе басқаша айтқанда, зер ... ... ... келмейтіндіктері айқын сезіледі. «Советская Россия», «Комсомольская правда», «Известия», «Аргументы ... ... ... факты» т.б. көптеген басылымдарының Қазақстанға еркін тарайтынын айтпағанның өзінде, ... ... ... бізден шығатын арнайы қосымшалары мен арнайы беттерінің барын қайда ... ... ... Электронды ақпарат құралдарында да бұл тұрғыда Ресейлік басымдылықтың айқын ... ... ... ешбір дау тудырмаса керек. Осы орайда, республикалық «Түркістан» газеті: ... ... ... басылымдардың жаппай «қазақстандық» өнім шығара бастауы – ақпаратқа мұқтаждық ... ... ... астыртын жүргізіліп жатқан идеологиялық саясаттың бір әдісі ғана. Журналистика ... ... ... әлеуметтік құбылыстардың бірі болып табылады. Онсыз қоғам өмірін көзге ... ... ... мүмкін емес. Өз тарихында журналистика бұқаралық ақпарат құралдары жүйесі ... ... ... ұзақ жолдан өткені белгілі. XVI-шы ғасырда адамдардың бір-бірімен хабар ... ... ... құралы ретінде пайда болғанымен, оның негізі ерте кезді мегзейді. ... ... ... уақыттан бері журналистика даму және қалыптасу жолдарынан өтті. Әртүрлі ... ... ... формация дәуірлерін бастан кешірді. Сөйтіп өзінің тарихи рөлін толық ... ... ... берді. Себебі, ешқандай басқа құрал дәл БАҚ секілді халықты ... ... ... жылдам әрі жан-жақты, белсенді түрде әртүрлі хабарлармен қамтамасыз етіп ... ... ... емес. Бұл ретте адамның сана-сезіміне, іс-әрекетіне әсер етіп, олардың ... ... ... мен мақсаттарының қалыптасуына ықпалы тиген. Сөйтіп, ол барлық уақытта ... ... ... өміріне араласа отырып, пайымдаулармен, баға берумен, қорытындылар жасаумен, ұсыныстар ... ... ... зор қозғау салады. Әсіресе, саясат, экономика, экология, қоғамдық-әлеуметтік қатынастар ... ... ... көптеген салаларда шешім жасап жүзеге асыруға ықпалы болады. Сонымен, ... ... ... саласы қоғамның әлеуметтік институттарының бірі болып саналады. Сондай-ақ, ол ... ... ... идеялық тәрбиелеу құралы. Журналистика адам санасын көтеруге, рухани әлемді ... ... ... себепкер болады. Баспасөз, радио, телеарнаның негізгі міндеті – ақпарат ... ... ... оны өңдеп, халыққа ұсыну. Ал жалпылай алғанда «Бұқаралық ақпарат ... ... ... деген атаудың өзі мына жайларды қамтиды: 1. Халықпен, мемлекетпен қарым-қатынас. ... ... ... барлық ақпарат мәселелері қоғамға, халыққа, ұлтқа арналмақ, онымен тікелей ... ... ... орнатылмақ. 2. Бүкіл ақпарат көпшілік аудиториясының сұраныс-қажеттілігін, талап-талғамын қанағаттандыру үшін ... ... ... Қоғамдық істерге байланысты ел күткен мәселелерге белсенді позиция ұстап, ... ... ... жұртты жұмылдыруға атсалысу. 4. Қажет еткен жағдайда әркімнің ақпарат құралдары ... ... ... қатысуына жол ашу. 5. Билік пен халық арасындағы байланыс рөлін ... ... ... Жер жүзінде гуманистік борышқа адал болу және сақтау. Журналистика тек ... ... ... хабарларды берумен шектелмейтінін ескеру керек. Ол сонымен бірге қоғамдық ... ... ... рөлін атқаратынын да ұмытпау жөн. Баспасөз, радио және телевизия ... ... ... берілетін материалдарда тақырыптың көптігі, ішкі және сыртқы өмір жайларын ... ... ... кең көлемде әрекет етіп, географиялық тұрғыдан шектеліп қалмауды қарастыру ... ... ... Әрбір БАҚ берген материалдарда хабарлардың толық әрі жеткілікті болуы ... ... ... қажет. Бұл ретте мына жүйе бойынша жұмыс жүргізілмек: «Журналист ... ... ... ақпарат – аудитория (бұқара)». Журналист творчестволық тұлға – ол ... ... ... жазады. Ал халық оның еңбегін тыңдайды, көреді, оқиды. Осы ... ... ... арқылы ғана бұқаралық ақпарат құралдарының қызметі ойдағыдай жүретіні айқын. Демек, ... ... ... газет оқып, радио тыңдап, теледидар көрген кезде әлемдегі жаңалықтар ... ... ... өзгерістерді біліп қана қоймай, сонымен бірге сол жайларға өзінің ... ... ... қаншалықты қатысы бар екенін сезініп, сол құбылыстардың неге, қалай, ... ... ... үшін болғанына анық көзі жетуі тиіс. Оқиғалардың болу процесін ... ... ... даму тенденциясына ой жіберіп, дайындықта болуына, қажет жағдайда нақты ... ... ... араласуына әсері болуы керек. Қазақстан Конституциясында: «Мемлекеттік органдар, қоғамдық бірлестіктер, ... ... ... адамдар және бұқаралық ақпарат құралдары әрбір азаматқа өзінің құқықтары ... ... ... мүдделеріне қатысты құжаттармен, шешімдермен және ақпарат көздерімен танысу мүмкіндігін ... ... ... етуге міндетті» – делінген. Бұл әркез бұлжымай орындалуы тиіс. Журналистика, ... ... ... алдымен, өмір көрінісін береді. Ол өмірді сипаттап қана қоймай, ... ... ... қатар болып жатқан іс-әрекеттерге адамның өзінің де бағыт-идеал алуына ... ... ... тастайды. Осылайша журналистиканың ақпараттық қызметті маңызды қоғамдық-саяси рөл атқарып, жұртшылыққа ... ... ... белсенділік туғызып, шындықты ашып береді. Ақпараттық қызмет халықтың керегіне ... ... ... беріп, әлеуметтік дамудың жолдарын жариялап отырады. Сондықтан журналист бұл ... ... ... қоғамдық-саяси қызмет жасаудың өнерін игере біліп, әлеуметтік процестерге өз ... ... ... белсене араласуы – күн тәртібінен түспейтін мәселе. Жалпы БАҚ – ... ... ... ұлттық жүйе болып саналады. Өйткені журналистика – халықтың қамын ... ... ... соның қажетін қарастыратын сала. Сондықтан халықтың жағдайын ойластыруда БАҚ ... ... ... өз назарынан тыс қалдырмай келеді. Қандай мәселе көтерілмесін, БАҚ ... ... ... бәрін бұқаралық тұрғыда қозғауға, халықтың сөзін сөйлеуге күш салады. ... ... ... БАҚ әрқашан халық жағында болып, оның позициясын қорғауға негізделген ... ... ... субьект. Бұл дұрыс та. Себебі, жеке біреулерге қызмет етпей ... ... ... азын-аулақ топтың мүддесін көздемей, бүкіл жұртшылықтың мүддесін көздейтін мақсат ... ... ... ақылға сыйымды, адамгершілікке жататын іс. Тар мағынада белгілі біреулердің ... ... ... идеясын жақтамай, нағыз адамзатқа қызмет ету – биік моральдік-этикалық ... ... ... екені ақиқат. БАҚ-тың демократиялы күш ретінде бір сөз айтқан жөн. ... ... ... үшін күресетін журналистика, жалпы айтқанда халықтың демократиялық құқықтарын кеңейту ... ... ... күш жұмсайды. Халықтың еркіндігі, оның өз ісін атқаруы мен ... ... ... мемлекет ісіне араласуы баспасөз, радио, теледидардың үздіксіз жүргізіп отыратын ... ... ... айналуы қажет. Демократия кезінде БАҚ-тың рөлі онан сайын артып, қоғамдық ... ... ... ұйымдастырушысы мен жариялаушысы ретінде көрінеді. Қоғамдық пікірді туғызатын да, ... ... ... да халық, әлеуметтік топтар. Қоғамдық пікір – өз кезегінде ... ... ... өмірдің маңызды мәселелеріне байланысты туады. Өткен мен бүгінге байланысты ... ... ... мен фактілерге байланысты өріс алады. Актуальді оқиғалар мен құбылыстар, ... ... ... мен идеялар бағаланып, нақты мақсаттар мен міндеттер және оған ... ... ... жолдары жөнінде қоғамдық пікір пайда болады. Ол – көзқарастар ... ... ... тарихи санаға қатысты болып келеді. Жалпы қоғамдық пікір – ... ... ... нақты жағдайларын байқай отырып, оны қалай өзгертудің жолдарын қарастыратын ... ... ... болып табылады. Қоғамдық пікір тарихи жағдайларға байланысты өзгеріп отырады. ... ... ... ғылым, саясат, экономика, мәдениет, яғни барлық саланы қамти береді. ... ... ... журналистика болса, сол қоғамдық пікір туып, дамуына, жариялануына қызу ... ... ... отырады. Егер демократия болмаса, қоғамдық пікір де еркін дами ... ... ... белгілі. Қоғамдық пікір – қоғамдық санадан туып, әртүрлі пікірлер ... ... ... қалыптасады. ... ... ... Бұл орайда Президентіміз Н.Назарбаевтың: «Ғасырлық тарихта біздің мемлекет тұңғыш ... ... ... саналы түрде шығармашылық үрдістерге қысым жасаудың кез-келген түрінен бас ... ... ... отыр» – деуі БАҚ-да қатысты боларына сөз жоқ. Журналистиканың халықтығы ... ... ... демократиялылығы – оның қалың көпшілікпен байланысында. Сол арқылы БАҚ ... ... ... жұмысы туралы халықтың қатысын әрі пікірін біліп отырады және ... ... ... арасында демократиялық құбылыстардың ашық, екпінді жүруіне мүмкіндік туғызады. Қазіргі еліміздегі ... ... ... тек республика аумағында шектеліп қоймайды. Бүгінгі заманда олай болуы ... ... ... де емес. Әрине, уақыт талабы да басқа екені белгілі. ... ... ... бұрынғыдай емес, әр ел өз тәуелсіздігін алғанмен, жер шарының ... ... ... елдерге, халықтарға ортақ мәселесі аз емес. Мысалы, бейбітшілік, табиғат ... ... ... тосқауыл, экология, экономика, саясат, мәдениет, ғылым, халықтар достығы еш ... ... ... тар шеңберде қалып қоймайды, оған қоса, ондай мәселелерді тек ... ... ... елдің, бір республиканың шешуіне де мүмкіндік бола бермейтіні белгілі. ... ... ... бүкіл адамзаттың мәселелер бәрібір ортақ тіл табысуға, бірлесуге, өзара ... ... ... жасауға әкелетіні рас. Бірақ жаһанданудың көлеңкесінде қалмау лазым! Отандық ... ... ... қазіргі жай-күйі туралы қысқаша ақпарат ... ... ... Бүгінгі күні Қазақстан Республикасында ... ... ... бұқаралық ақпарат құралдары (2466 баспасөз БАҚ белсенді қызмет етуде), ... ... ... электрондық бұқаралық ақпарат құралдары, тіркелген, шет мемлекеттердің 2392 бұқаралық ... ... ... құралдары таратылады, сондай-ақ 2005 жылы KZ доменінде 8556 домендер ... ... ... тіркелген. 1. Баспасөз БАҚ. 2006 жылғы 7 сәуірдегі мәліметтер бойынша ... ... ... Республикасында 7092 бұқаралық ақпарат құралдары тіркелген, олардың ішінде 2466 ... ... ... 2005 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда 17% жоғары тұрақты түрде ... ... ... атқаруда. Жалпы, республикада қызмет ететін бұқаралық ақпарат құралдарының), Оңтүстік  ... ... ... бойынша көш басында келе жатқандар Алматы қаласы – 883 ... ... ... облыстары.), Қарағанды – 200 (8Қазақстан – 249 (10 2005 ... ... ... бірінші тоқсанымен салыстырғанда республикада БАҚ түрлері бойынша бұқаралық-медиа санының ... ... ... мынадай: Диаграммадан көріп отырғанымыздай, 2005 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда мерзімдік ... ... ... басылым дарының саны 17%-ға, электрондық басылымдар саны – 13%-ға ... ... ... ал ақпарат агенттіктерінің саны өзгермеген. 2005 жылдың 5 желтоқсаны ... ... ... – 2006 жылдың 5 сәуір кезеңінде бүкіл республика аумағына ... ... ... бұқаралық-медиа санының өсімі 15,3%-ға, облыс аумағына таралатындар – 31%-ға, ... ... ... аумағына таралатындар – 15,3%-ға, өңірлерге таралатындар – 26,1%-ға, аудан ... ... ... таралатындар – 11,3%-ға, ал республика мен басқа мемлекеттер аумағына ... ... ... – 4%-ға өскен. БАҚ-тың тақырыптық жіктелуі – Қазақстанның ақпараттық ... ... ... дамытудың оңтайлы үрдістерінің бірі. Республикада қоғамдық-саяси басылымдармен қатар ақпараттық, ... ... ... ғылыми, әйелдерге арналған, балаларға арналған, жастарға арналған, діни, кәсіби ... ... ... және басқа басылымдар кеңінен тараған. Жалпы, 2006 жылғы ақпараттық баспа ... ... ... үлесі 50%-ды, қоғамдық-саяси басылымдар – 16%-ды, ғылым басылымдар – ... ... ... %-ды, жарнамалық басылымдар – 10,5%-ға, баларға, жастарға, әйелдерге арналған ... ... ... діни басылымдар – әрқайсысы 2%-ды құрайды. Ағымдағы жылдың бірінші ... ... ... жағдай бойынша республикадағы мемлекеттік және мемлекеттік емес БАҚ-ның ара ... ... ... өзгерген жоқ. Мысалы, жұмыс істейтін бұқаралық-медианың жалпы санының 80%-ын ... ... ... емес БАҚ құрайды. Ақпараттық саладағы мемлекеттік секторды ведомстволық бағынысты ... ... ... ұсынады (орталық және жергілікті билік органдарының, оқу орындарының басылымдары). ... ... ... шаққанда мерзімдік баспа басылымдарының таралымы 1000-нан 3600-ге дейін ауытқиды. ... ... ... оңтүстік өңірде ол 1205 дананы, батыста – 1023, шығыста ... ... ... 5564, солтүстікте – 1735 және орталықта – 3667 дананы ... ... ... 2. Электрондық БАҚ. 2006 жылғы 20 наурыздағы жай-күй ... ... ... Қазақстан Республикасында 212 электрондық бұқаралық ақпарат құралдары жұмыс істейді. ... ... ... АҚ-ның мәліметтері бойынша қазіргі уақытта республикалық арналардың телевизиялық және ... ... ... қамту аумағы мынадай: «Хабар»–95,7%; «Қазақстан»–96,25%; «Еларна»–75,5%; «Евразия–Біріншіарнасы»–78,6%; «Қазақрадиосы»–86,99%. Сонымен қатар, «CaspioNet» ұлттық спутниктік арнасы ... ... ... Орталық Азия, Орта Шығыс елдерінің аумағында және Африканың солтүстік ... ... ... таратылады. Арнаның ықтималды аудиториясы – 99 миллион телекөрермен. Арна ... ... ... 24 сағат үзіліссіз көрсетеді. Республикалық деңгейде мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге ... ... ... тапсырысты орындауды «Қазақстан» республикалық телеарнасының эфирінде жексенбіден басқа күндері ... ... ... сағат көлемде филиалдар жүзеге асырады. Бұдан басқа, өңір тіршілігін ... ... ... сәулелендіру үшін әрбір филиал облыс орталығындағы қосымша дербес телеарнада ... ... ... халқын өңірлік телевидение және радио бағдарламаларының жеткізілуін қамтуды қамтамасыз ... ... ... мақсатында бұл бағдарламаларды тарату желісін кеңейту бойынша жұмыстар жүргізілуде ... ... ... министрлік әрбір аудан орталығында ОТРК бағдарламаларын трансляциялау үшін дербес ... ... ... және радио жиілік бөлу көзделеді. Бұл ретте, аталған жиіліктер ... ... ... ақпарат құралдары саласында, оның ішінде телерадиотарату саласында мемлекеттік саясатты ... ... ... асыру жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган ретінде Ақпарат және мұрағат ... ... ... бекітіледі. Облыстық телебағдарламаларды таратуды Қазақстан Республикасы аумағында қызмет ететін ... ... ... телерадио хабарларын таратудың Ұлттық желісі (СТҰЖ) шеңберінде спутниктік арналар ... ... ... асырады, оның толығымен енгізілуіне дейін кейбір аудандарда облыстық теле ... ... ... радио бағдарламалары жерасты радио желісі бойынша жеткізіледі. Қазіргі уақытта «Кателко» ... ... ... жергілікті бюджеттен бөлінген ақшалай қаражат есебінен Шығыс Қазақстан, Қарағанды, ... ... ... Павлодар, Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстарының аумағында облыстың ... ... ... қабылдаушы-таратушы спутниктік стансаларды орнату жолымен спутниктік арналар бойынша ОТРК ... ... ... таратуды қамтамасыз етеді. Жақын арада Қызылорда және Қостанай облыстарында ... ... ... спутниктік қабылдаушы-таратушы стансаларды енгізу жоспарланып отыр. Оғарыда көрсетілген шаралар ... ... ... іске асыру негізгі қызметі өңірлік деңгейде телерадио хабарларын тарату ... ... ... мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу болып табылатын облыстық телерадиокомпаниялардың рөлін ... ... ... бағытталған. Облыстық филиалдарды жоғары сапалы бағдарламалармен қамтамасыз ету үшін ... ... ... РТРК кино- бейне өнімдердің, отандық және шетелдік көркем және ... ... ... фильмдер өнімдерін, телесериалдар мен басқа да лицензияланған өнімдерді орталықтандырылған ... ... ... алуды және таратуды жүргізеді. Олар халықаралық немесе қазақстандық телевизия ... ... ... не тікелей өндіруші компаниялардан сатып алынады. Қоғамдық маңызы бар, ... ... ... ішінде мемлекеттік тілдегі бағдарламаларды оларды ОТРК арқылы көрсету үшін ... ... ... көбейту мүмкіндіктері іздестірілуде. «Қазақстан» РТРК ОТРК-ның материалдық-техникалық базасын орталықтандырылған техникалық ... ... ... қайта жабдықтау, телевизиялық сигнал сапасын арттыруға мүмкіндік беретін қазіргі ... ... ... технологияға көшу мәселесін шешеді. ҚР Президентінің 2003 жылғы 10 шілдедегі ... ... ... 1149 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының ауыл аумағын дамытудың 2004-2010 ... ... ... арналған Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мақсатында ауыл аумағын «Хабар», ... ... ... телевидениесі және Қазақ радиосы бағдарламаларымен қамту үшін 2005 жылы ... ... ... бюджеттен 5 млн.-нан астам теңге бөлінді. Халықты кеңінен қамтуды ... ... ... әрі жалғастыру мақсатында «Қазақстан» РТРК» АҚ өткен жылы «Шалқар» ... ... ... 21 таратқыш, Қазақ радиосы үшін 37 таратқыш енгзіді. «Хабар» ... ... ... телеарнасының бағдарламаларын тарату үшін 107 және «Қазақстан» АҚ ұлттық ... ... ... үшін 141 таратушы құрал пайдалануға берілді. 2005 жылы «Қазақстан» РТРК» ... ... ... 355 498 мың теңгеге өңірлік телеарналар үшін телевизиялық жабдықтарды, ... ... ... 767 мың теңгеге облыстық телеарналар үшін транзисторлық телевизиялық таратқыштар ... ... ... алды. Қазақстан Республикасының ауыл аумағын дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған ... ... ... бағдарламасын іске асыру шеңберінде «Қазақстан» АҚ Қазақстан Республикасы халқын ... ... ... хабарларын таратуды 100% қамту бойынша жобалау-сметалық құжаттама құру және ... ... ... жұмыстары бойынша қызметті сатып алуға конкурс ұйымдастырды. «Қазақтелерадио» АҚ ... ... ... 2005 жылы жұмыс істейтін және жаңадан енгізілген радио- теле ... ... ... стансаларында 252 телевизиялық және 55 радио хабарларын тарату таратқыштарын ... ... ... өткізді. Халықты ҒМ ауқымында стереофондық радио хабарларын таратумен қамтуды ... ... ... әрі жоғарылату мақсатында «Қазтелерадио» АҚ-ның жеке қаражатынан әлемдік стандарттарға ... ... ... беретін қуаттылығы 1 кВт 54 радио хабар таратушылары сатып ... ... ... олардың 36-сы УКВ диапазонында ескірген «Дождь-2» таратушыларын ауыстыру үшін, ... ... ... «Шалқар» бағдарламасы бойынша қамтуды кеңейтуге қойылды. Депутаттық сауалнама бойынша ... ... ... АҚ-ның жеке қаражаты есебінен 63 таратушы қолданысқа енгізілді. 3. ... ... ... бұқаралық-медиа Ағымдағы жылдың 7 сәуіріндегі жай-күй бойынша Қазақстанның ақпараттық рыногында ... ... ... мемлекеттердің 2392 бұқаралық ақпарат құралдары, соның ішінде 2309 газеттер ... ... ... журналдар және 83 теле-радиобағдарламалар таратылады. Шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарының ... ... ... санының 90%-ы орыс тілінде, 5%-ы ағылшын және 5%-ы басқа ... ... ... (келтірілген сан мына тілдердің жалпы қосындысынан беріліп отыр: грек, ... ... ... голланд, испан, португал, швед, грузин, армян, француз, корей және ... ... ... таратылады. Шетелдік газеттер мен журналдардың басым көпшілігі аптасына, айына бір ... ... ... шығады. Көрсетілген басылымдардың тақырыптық бағыттары: ақпараттық-ойын-сауықтық; аптасына бес рет ... ... ... қоғамдық-саяси; қалғандары негізінде мамандандырылған (педагогикалық, медициналық және т.б.). Аталған ... ... ... тақырыптық бағыттарына талдау көрсеткендей, халық арасында шетелдік БАҚ-ның жалпы ... ... ... 83%-ын құрайтын ойын-сауықтық басылымдар мен телебағдарламалар кеңінен таралады. Қазіргі ... ... ... Қазақстан аумағында етелдік электрондық бұқаралық ақпарат құралдарын тарату қызметін ... ... ... кабельдік және эфирлік-кабельдік телевидение жүйесінің 80-нен астам операторы қызмет ... ... ... Бұл секторды «Алма-ТВ», «Казцентр-ТВ», «Айна-ТВ», «Секател» секілді бірнеше ірі ... ... ... ұсынды. Операторлардың арасында басым орынды 13 қалада таралатын «Алма-ТВ» ... ... ... «Айна-ТВ» - 11, «Қазақпараттелеком» - 5, «Секател» - 5, ... ... ... - 5, «КВК» - 4 қалада таралады. Республика аумағында шетелдік ... ... ... ақпарат құралдарын таратушы ірі мекемелер: «Қазпошта» ААҚ, «АиФ-Қазақстан» СП» ... ... ... «Евразия пресс» ЖАҚ, «Алма-ТВ» ЖАҚ, «Секател» ЖШС, «Казцентр-ТВ». Олар ... ... ... бұқаралық-медианың жиынтық түрдегі көлемі - 70%. Шетелдік өнімді таратушылардың ... ... ... – заңды тұлғалар. 4. Қазақстанда интернет-сегменттің дамуы Қазақстандық пайдаланушы 90 ... ... ... көп жағдайда ішкі (қазақстандық емес) желі ресурстарын пайдаланады. Олардың ... ... ... үлесі Ресей интернет-кеңістігі арқылы келеді. Қазақстандық трафик интернет-трафиктің жалпы ... ... ... шамамен 5 пайызын құрайды. Бұл Қазақстан интернет-кеңістігінде ақпараттардың жеткіліксіздігінің ... ... ... болып табылады. Сондықтан да біздің пайдаланушылар үшін қызмет құны ... ... ... салыстырғанда жоғары болып келеді. KZ доменінде 2005 жылы тіркелген домендік ... ... ... жалпы саны 8556. Талдау Интернеттің қазақстандық секторында отандық провайдерлер Интернетке ... ... ... бағалар бойынша қол жеткізу қызметін ұсына алмайтын проблема бар ... ... ... көрсетеді. Республиканың иентернет-кеңістігінде қазақстандық сайттар өте аз. Нәтижесінде қазақстандықтар негізінен ... ... ... ішкі ақпараттық ресурстарын пайдаланады. Біздің елімізде Интернеттің дамуы телекоммуникацияның дамуымен ... ... ... байланысты. Бұл тармақтың негізгі ұсынушысы елімізде Интернеттің ақпараттық ресурстарына ... ... ... жетімділіктің өкілі «Қазақтелеком» АҚ болып табылады (қызмет көрсетудің осы ... ... ... жалпы көлемінің 32 пайызы). Қоғам ағымдағы жылдың 1 сәуірінен ... ... ... барлық пайдаланушылар үшін «Қазақстандық Интернеттің» коммутаторлық қол жеткізу қызметіне ... ... ... екі есе төмендетті. Енді қазақстандық желідегі бір минуттың бағасы ... ... ... теңгені құрайды. 1 сәуірден бастап республиканың барлық мектептері үшін ... ... ... қол жеткізу қызметіне төленетін тариф те 30 пайызға төмендеді. ... ... ... болашақта Интернеттің дамуы мәселесін қарай келе, «электрондық Үкіметті» құру ... ... ... бағдарлама шеңберіндегі іс-шараларды іске асыру және халықтың нақты табысының ... ... ... үрдісі компьютерлік жабдықтарды кеңінен пайдалануға мүмкіндік беретіндігін атап өту ... ... ... бұл, өз кезегінде, Интернеттің түрлі технологияларды пайдаланумен ұсынылатын басқа ... ... ... түрлеріне тарифтердің төмендеуіне алып келуі мүмкін. Интернеттің қызмет етуін мемлекеттік ... ... ... туралы мәселе қазір көптеген елдерде талқылану үстінде. Мемлекет пен ... ... ... дамуының қазіргі кезеңі республикамыздың Интернет саласындағы нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруді ... ... ... етеді. Қолданылған әдебиеттер тізімі: 1. Ақселеу Сейдімбек «Журналист – қоғамдық ... ... ... тудырушы ғана емес, қоғамдық сана қалыптастырушы» ҚазҰУ хабаршысы: Журналистика ... ... ... Төрегелді Бекниязов «Журналистика және қоғам» ҚазҰУ хабаршысы: Журналистика сериясы: ... ... ... Республикасының Конституциясы – Алматы, 1995, 9-б. Н.Ә. Назарбаев «Тарих ... ... ... – Алматы, 1999, 64-б. 3. ҚР-ның Президенті Н.Ә Назарбаевтың 2003 ... ... ... Қазқстан халқына Жолдауы. Мемлекеттік мүдде – мәнді мұрат //«Егемен ... ... ... газеті, 2003, №108. Г. Омарова «Қазақстандағы ақпарат кеңістігі туралы» ... ... ... газеті, 2003, №43. 4. ҚР-ның Ақпарат және мәдениет министрлігі, ҚР-ның ... ... ... Одағы «Состояние и развитие СМИ в Казахстане».