... ... ... өзектілігі: Қазақстан Республикасының өз тәуелсіздігін алған жылдан бастап, елбасымыз
... ... ... Әбішұлы Назарбаевтың билікке келуі тұсынан бастап елге елеулі, халыққа
... ... ... жазушыларымыз бен ақындарымыз мемлекеттік билік жадына тартыла бастады.
... ... ... азаматтардың арасында көрнекті қаламгер, драматург, сыншы, мемлекет және қоғам
... ... ... философ Әбіш Кекілбайұлы Кекілбаевтың жұлдызы жарық көрінген болатын. Оның
... ... ... барлығы дерлік ел мен жер, Отан тағдырына арналған. Әлеуметтік
... ... ... экономикалық мәселелерді тереңінен қарай отырып, ел болашағы мен
... ... ... ұлтты мемлекетіміздің әл-ауқаты оның жадынан тыс қалған емес. Осындай
... ... ... біртуар ақыны, жазушы әрі саясаткер ел қалаулысының мемлекеттік және
... ... ... қызметімен, оның қаламгерлік шығармаларынан тысқары қалу қателік деп білемін.
Оның
... ... ... танысу, мемлекеттік және қоғамдық қызметімен таныса отырып, Әбіш Кекілбайұлының
... ... ... білмейтұғын қырлары мен сырларының әлі де көп екендігін ұғамыз.
... ... ... әрбір шығармасының мағынасы өте терең әрі оқырманның жанын баурап
... ... ... екендігін ұғыну оңай. Әрбір жазған еңбегі мен әрбір атқарған
... ... ... тиянақты болғандығы анық.
Әбіш Кекілбайұлы көптеген сыйлықтардың иегері және лауреаты.
... ... ... сыйлықтары мен лауреат атақтары тек қазақ жерінде ғана емес,
... ... ... де ерекше құметпен тапсырылған болатын. Оны тек қазақ елі
... ... ... емес, онымен қоса орыс, неміс, тїрік және т.б.
... ... ... сїйікті жазушы, көрнекті қаламгер әрі бірден-бір саясаткер деп таниды.
... ... ... Кекілбайұлының мемлекеттік және қоғамдық-саяси белсенділігінің рөлі ерекше бағаланады.
Марапаттары:
• «Қазақстан
... ... ... бірінші Президентінің» ордені (2004 ж. желтоқсан) иегері;
• «Құрмет белгісі» ордені
... ... ... ордені иегері;
• «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 10 жыл» медалінің иегері;
• Абай атындағы
... ... ... мемлекеттік сыйлығының лауреаты;
• ҚР Президентінің бейбітшілік пен келісім сыйлығының лауреаты;
• Немістің
... ... ... унд Вельт» кітап баспасы сауалнама хаттамасында «ХІХ ғасырдың таңдамалы
... ... ... атақ иегері;
• «Азия-Африка» жазушылары халықтар комитетінің мїшесі;
• КСРО жазушылар Одағы алқасының,
... ... ... «Лотос» жазушылар сыйлығының қазылар алқасының, Мәскеудің «Художественная литература», «Дружба
... ... ... баспасының редакциялық алқа мїшесі1.
Қазақстанның дамуы їшін әрқашанда өз еңбегін
... ... ... аямайтұғын Кекілбаев еліміздің экономикалық, әлеуметтік, саяси, экологиялық, ұлтаралық, дипломатиялық,
... ... ... т.б. мәселелерінде белсенділік танытады. Тіл мәселесі де Кекілбайұлының жадынан
... ... ... тысқары қалған емес. Қазақстанның даму жолын саралап, халық тағдырына
... ... ... қарап, азаттық жолында, ұлттық мїдде мен ұлттық сананың өрбуіне
... ... ... їлесін қосқан бірден-бір азамат.
Ел жағдайы ушығып тұрған сәтте дїниеге
... ... ... Әбіш Кекілбайұлының балалық шағы жан аярлықтай өтсе де ешқашан
... ... ... арман-мақсатынан алыс қалмаған. Әкесінен алыс болса да, анасының қолғабысы
... ... ... білді. Арманның асқарында өссе де сол арманның жїзеге асатынына
... ... ... мол болатын. Жастайынан елім деп, жерім деп соққан жас
... ... ... сыры тереңде еді. Туған жері Маңғыстау өңірі Кекілбайұлы їшін
... ... ... құралған, ерекше сипатқа ие болған сағымдай еді. Сол арманның
... ... ... жїре отырып елдің әл-ауқатын өз шығармаларында әсерлей жеткізе білді.
Алғашында
... ... ... жылдары Қазақ Мемлекеттік Университетін жақсымен бітіріп, сол жылдан бастап
... ... ... әдебиеті», «Лениншіл жас» секілді ерекше сипатқа ие болған газет
... ... ... әдеби қызметкер және бөлім меңгерушісі қызметімен жұмыс атқара бастайды.
... ... ... кейінгі жылдары да өз жұмысын қоғам төрінен алады. Алайда
... ... ... атқарған қызметі ерекше сипатқа ие болатын. Қайда жїрмесін өз
... ... ... ел қамын бір сәтке болса да есінен шығармай, болып
... ... ... оқиғалардан бей-жәй жїрмеді.
Өз еңбегінің арқасында Қырғыз Республикасының еңбек
... ... ... қайраткері сыйлығына иегер атанады. Өзінің сол кездердегі жазған еңбектері
... ... ... көңілін баурап алғандай.
1964-1968 жылдары Қазақ КСР Мәдениет министрлігінде репертуарлық-редакциялық
... ... ... мїшесі қызметін атқарады. Бұл жылдары да Әбіш Кекілбайұлының
... ... ... әрқашан биікте көрінетін. 1970-1975 жылдары «Қазақфильм» киностудиясында бас редакторы
... ... ... қызмет жасайды. 1975-1984 жылдары Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің
... ... ... бөлімінде нұсқаушы, сектор меңгерушісі болып тағайындалады. Бұл жылдар атқарған
... ... ... аз емес болатын. Ел ішіндегі ұлтаралық байланыстардың дұрыс жолға
... ... ... экономикалық және әлеуметтік мәселелер, құқықтық мемлекет пен азаматтық
... ... ... мәселесі Әбіш Кекілбайұлын толғандырды. Осы салада көп
... ... ... ете отырып, елді дұрыс жолға, даму жолына салуда ұсыныстар
... ... ... болатын. 1984-1986 жылдары Қазақ КСР Мәдениет министрінің орынбасары қызметін
... ... ... 1986-1988 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 2-хатшысы, 1988-1990 жылдары
... ... ... КСР тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау қоғамы Орталық Кеңесі
... ... ... төрағасы болып тағайындалады. Бұл жылдары Әбіш Кекілбайұлы көптеген тарихи-мәдени
... ... ... қайта жаңғыруына және олардың ерекше құметке ие болуына өз
... ... ... қосты. 1990 жылдан 1991 жылға дейін Қазақстан Компартиясы
... ... ... Комитеті бөлім меңгерушісі, Қазақ КСР Жоғарға Кеңесінің мәдениет, тіл
... ... ... ұлтаралық қатынастарды дамыту жөніндегі комитетінің төрағасы қызметін атқарған болатын.
... ... ... жылдары «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы қызметін
... ... ... 1994-1995 жылдары Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төрағасы қызметіне тағайындалады.
... ... ... жылы ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, комитетінің төрағасы қызметін атқарады.
... ... ... жылдары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы, 2002 жылдың ақпанынан Қазақстан
... ... ... Парламенті Сенатының депутаты болып сайланады2. Осы жылдардың барлығында Әбіш
... ... ... атқарған қызметі аз емес. Олардың барлығы дерлік мемлекет пен
... ... ... даму жолына арналған. Осы аралықта жарық көрген еңбектерінің өзі
... ... ... ықпалдастақ пен тәуелсіздік тақырыптарына арналып жазылған.
Тақырыптың зерттелу деңгейі:
... ... ... Кекібайұлының қоғамдық-саяси қызметі өте ауқымды, қоғамдық алатын орны өте
... ... ... Кекілбаев өмірі мен мемелекеттік қызметтерін, атқарған және атқарып жатқан
... ... ... ерекше құрметке ие. Бұл тұрғыда көптеген еліміздің және шет
... ... ... азаматтардың бірнеше көлемді еңбектері жариялаған болатын. Мемлекет және
... ... ... қайраткері, философ, мемлекеттік сыйлықтың иегері, көрнекті қаламгер, драматург,
... ... ... Парламент Сенатының депутаты Әбіш Кекілбаев өмірі, шығармашылығы мен
... ... ... қызметтеріне арналған Сұлтан Оразалиннің екі бөлімнен тұратын деректі фильмі
... ... ... жылдың 28 қарашасында жарық көрді.
Әбіш Кекілбайұлы шығармалары көптеген тақырыптарға
... ... ... Алғашқы шығармалары қазақ халқының қиын-қыстау кезеңдердегі әл-ауқаты жайында баяндалады.
... ... ... тұрғыда да Әбіш шығармалары аз емес. Оның шығармалары әлемнің
... ... ... тіліне аударылып, бірнеше мақалалар басылып шыққан болатын. Оның ішінде
... ... ... тіліндегі, тїрік және неміс тілдеріндегі еңбектері жарық көрген. Тїркияда
... ... ... Кекілбайұлы құрметіне арналған жеке пошталық марка қолданысқа енгізілген.
... ... ... қазақ елінің ғана емес, бірнеше шетелдік мемлекеттердің де сїйікті
... ... ... әрі қоғам қайраткері ретінде танылған Әбіш Кекілбайұлының қоғамымызда алар
... ... ... ерекше.
Әбіш Кекілбайұлының қоғамдық-саяси қызметі еліміз тәуелсіздік алған жылдардан бұрын
... ... ... бастауын алған болатын. Одан бері келе еліміздің тәуелсіздігі мен
... ... ... тұрақты дамуымен, әлеуметтік және экономикалық тұрақтылығы тұсында Әбіш
... ... ... қызметі ерекше көзге тїседі. Мемлекеттік даму тұрғысында, тұтастық пен
... ... ... және әділеттілік Әбіш Кекілбайұлының ұранына айналғандай.
Зерттеу жұмысының мақсаты мен
... ... ... және мемлекет қайраткері, қаламгер, драматург, философ, сыншы Әбіш Кекілбайұлының
... ... ... және қызметімен танысу;
2. Әбіш Кекілбайұлы шығармаларына шолу жасау;
3. Еліміздің тәуелсіздігіне дейінгі
... ... ... Әбіш Кекілбайұлының қоғамдық-саяси қызметтерін қарастыру;
4. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің алғашқы жылдарындағы
... ... ... Кекілбайұлының саяси қызметтерімен танысу;
5. Әбіш Кекілбайұлының қоғамдық-саяси көзқарастарын білу;
6. Қазақстан Республикасы
... ... ... шетел көлеміндегі Әбіш Кекілбайұлының қоғам және мемлекет қайраткері, көрнекті
... ... ... ретінде алатын орны мен деңгейінен мағлұматтар.
Ғылыми жаңалығы: Бұл ақырыпты
... ... ... келе, аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, философ,
... ... ... қаламгер, сыншы, драматург, қазақ елінің ерекше тұлғаларының бірі
... ... ... Кекілбайұлының сегіз қырлы, бір сырлы бойындағы қасиеттерін оқып біліп,
... ... ... Сондай-ақ Кекілбайұлының ерекше қасиетерінен басқа да, ерекшеліктерін білдім,
... ... ... айтқанда:
1. Әбіш Кекілбайұлын халықаралық интеллектуалдық әлеумет бойынша әлемнің ең
... ... ... 100 адамы санатында;
2. Немістің «Фуль унд Вельт» баспасының дїниежїзіне танымал
... ... ... 200 їздік қаламгердің ең таңдаулы 50-нің қатарында;
3. Әбіш Кекілбаев еңбектері
... ... ... қазақ тілінде ғана емес, әлемнің 14 тілінде жарық көріп,
... ... ... мың данамен тараған;
4. Егемендік алған жылдардан бері Әбіш Кекілбайұлы көптеген
... ... ... зерттеу еңбектері жарық көрді;
5. Саясат, мәдениет пен тарихтың өзекті мәселелерінен
... ... ... мақалалары жарыққа шықты;
6. Қырғыз Республикасының қайраткері, неміс және тїрік ұлттарының
... ... ... қаламгері;
7. Әбіш Кекілбаев құрметіне арналған Тїркия Республикасының пошталық марка
... ... ... мемлекеттік сыйлықтардың иегері;
9. Ақтау қаласындағы Әбіш Кекілбайұлына арналған мұражай;
10. Кекілбаев
... ... ... жан-жақты зерттеле келе, қоғам қайраткері ретінде және көрнекті қаламгер
... ... ... танылған саяси тұлға екендігі сараланып бір тұжырымға келтірілді.
Зерттеу объектісі:
... ... ... Кекілбайұлының қоғамдық-саяси көзқарастары мен ойы, шығармашылығы мен қоғамдық қызметтері.
Зерттеудің
... ... ... Әбіш Кекілбайұлының қоғамдық-саяси ой-пікірлері атты жұмыс екі тараудан, әр
... ... ... екі бөлімнен және кіріспе мен қорытындыдан тұрады.
І -
... ... ... Кеңес дәуіріндегі Әбіш Кекілбайдың қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени өмірі мен
... ... ... Әбіш Кекілбайдың азамат ретінде қалыптасуы және қоғамдық есеюі.
Қазақ елінің
... ... ... тұлғаларының бірі, қаламгер, философ, сыншы, драматург, мемелекет және қоғам
... ... ... Әбіш Кекілбайұлының қоғамымызда алар орны ерекше.
Адам баласы дїниеге келерде
... ... ... бірдей сияқты. Өсе келе әр тїрлі мінез – құлық
... ... ... Ерен ақылды, туасы шешен, ойшыл, нағыз ақын, хас жазушы,
... ... ... қайраткер болу барлығына бұйырмайды. Әбіш Кекілбайұлы Кекілбаев 1939 жылдың
... ... ... желтоқсанында Маңғыстау облысы, Оңды ауылының Мырзаайыр деп аталатын жерінде
... ... ... келген. 360 әулиенің жері атанған бұл мекенде Әбіш
... ... ... кіндік қаны тамғандықтан оны ерекше құрмет тұтады. Сол кездегі
... ... ... салдарынан ел тартқан көп қиындықтар Әбіш Кекілбайұлының жан дїниесіне
... ... ... із қалдырған еді. Әкесі Кекілбай екінші дїниежїзілік соғыста қаза
... ... ... Анасы Айсәуле оның осы кїнге жетуіне бірден-бір себепші. Отбасында
... ... ... бала, екі әпкесімен сол жылдардың салқын ызғарымен өседі. Әкесінің
... ... ... білдірмеуге тырысқан Әбіш анасының қолғабысы болды. Екі апкесінің бірі
... ... ... баратын, ал екіншісімен Әбіш їйде қалатын еді. Сол замандардағы
... ... ... көп қиындықтарды жеңе білген ол жас кезінен әдеби шығармаларға
... ... ... бейім болатын. Ең алғашқы «Екпінді егін сала ма?» атты
... ... ... мақаласы сол кездегі «Сталин жолы» газетінде жарық көрді. Мақаланың
... ... ... жан-жақты талқылана отырып, бірнеше тармақтан тұратын қаулы қабылданған
... ... ... Ол қаулы ел көлемінде жїзеге асты. Мектеп қабырғасынан зерек
... ... ... Әбіш Кекілбайұлының болашағы кемел еді. Маңғыстау обл